Pomiń menu

Nasze badania i opracowania

Mieszany system wyborczy w państwach Europy Środkowej i Wschodniej

Czy mieszany system wyborczy, który wielu ekspertów uważa za idealny, jest pojęciem jednoznacznym?  Dr Dawid Sześciło, ekspert Fundacji Batorego, porównuje rozwiązania funkcjonującej w kilku krajach naszego regionu – w Niemczech, na Węgrzech, na Litwie i  w Rumunii .  Doświadczenia tych państw mogą stanowić wartościowy materiał dla toczącej się w Polsce dyskusji o kierunku zmian w polskim systemie wyborczym.

Mieszany system wyborczy jest często przywoływany jako pożądany kierunek reformy polskiego prawa wyborczego. Łączy on zalety dwóch podstawowych systemów:  większościowego (silniejszy związek wyborcy i wybranego)  i   proporcjonalnego (lepsza reprezentacja różnych grup wyborców).  Należy jednak pamiętać, że w różnych krajach  funkcjonują odmienne rozwiązania , które nie tylko różnią się procedurą oddawania głosów, ale także sposobem ich przeliczania na mandaty.

Na ilu kandydatów może zagłosować wyborca? Czy listy partyjne są ogólnokrajowe czy regionalne?  Czy ważniejszy jest komponent proporcjonalny czy większościowy i  jak to wpływa na scenę polityczną?

Na te i inne pytania odpowiada dr Dawid Sześciło w opracowaniu „Mieszany system wyborczy w państwach Europy Środkowej i Wschodniej”.  Autor porównuje cechy charakterystyczne wybranych systemów mieszanych oraz pokazuje ich konsekwencje polityczne.

Mieszany system wyborczy w państwach Europy Środkowej i Wschodniej Dr Dawid Sześciło

Polski samorząd na tle europejskim.

Pewien zakres autonomii lokalnej jest standardem we wszystkich krajach europejskich. Wśród państw członkowskich Unii Europejskiej trudno wskazać takie, w których nie funkcjonowałaby jakaś forma samorządności na poziomie lokalnym.
Hucznym obchodom 25-lecia samorządu terytorialnego w zeszłym roku nie towarzyszyła pogłębiona refleksja na temat wyzwań, przed jakimi polski samorząd stoi w najbliższych latach. Doceniając niekwestionowany dorobek Polski lokalnej ostatniego ćwierćwiecza, nie należy unikać dyskusji na temat problemów, które mogą poważnie osłabić pozycję polskiego samorządu i jego zdolność do działania na rzecz mieszkańców.
Prezentujemy opracowanie, w którym pogłębiamy refleksję na temat polskiego samorządu na tle modeli samorządu funkcjonujących w Europie.

Polski samorząd na tle europejskim_Dawid Sześciło

 

Pięć lat inicjatywy lokalnej. Porównanie przepisów dotyczących inicjatywy lokalnej z praktyką ich stosowania w latach 2010-2014

Od 6 lat władze samorządowe uniemożliwiają większości z nas korzystanie z mechanizmu inicjatywy lokalnej, dzięki któremu mieliśmy, jako mieszkańcy i mieszkanki, zyskać łatwą metodę współpracy z władzami. Program Masz Głos, Masz Wybór Fundacji Batorego prezentuje opracowanie opisujące problemy z realizacją przepisów dotyczących inicjatywy lokalnej.

Pięć lat inicjatywy lokalnej. Porównanie przepisów dotyczących inicjatywy lokalnej z praktyką ich stosowania w latach 2010-2014

 

Tańsze bilety kosztem demokracji lokalnej? Komentarz do ustawy metropolitalnej

Obowiązująca od 1 stycznia ustawa metropolitalna nie przewiduje ani konsultacji wokół decyzji władz metropolii, ani obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej. Czy osłabi pozycję mieszkańców i mieszkanek? Fundacja Batorego prezentuje komentarz dr. Dawida Sześciły, biorący pod uwagę postulaty demokratyzacji samorządu, podnoszone przez koalicję Obywatele w Samorządzie.

Ustawa metropolitalna – mniej demokracji w samorządzie? (PDF)

Abstrakt opracowania

Zbieraj obietnice wyborcze. Rozliczaj swoich radnych

Przedstawiamy broszurę opracowaną przez MamPrawoWiedzic.pl i kilka innych organizacji pozarządowych, która ma pomóc w monitoringu samorządów w całej Polsce.

Zbieraj obietnice wyborcze. Rozliczaj swoich radnych (PDF)

Ustawa o petycjach. Fundament czy fasada?

Z początkiem września 2015 zaczną obowiązywać przepisy ustawy o petycjach. W toku prac nad nią podkreślano znaczenie ustawy dla rozwoju demokracji bezpośredniej i zwiększenia aktywności obywatelskiej. Ustawa powinna zainteresować organizacje pozarządowe również z tego powodu, że po jej wejściu w życie nie będą one wyłącznie nadawcami petycji, ale mogą stać się również ich adresatami. Zapraszamy do zapoznania się z tekstem Krzysztofa Izdebskiego.

Ustawa o petycjach. Fundament czy fasada?, Krzysztof Izdebski [PDF]

Co się stało 16 listopada?

Awaria systemu informatycznego, opóźnione podanie wyników, wysoki odsetek głosów nieważnych – te i inne problemy związane z ostatnimi wyborami samorządowymi analizują, przedstawiając jednocześnie rekomendacje ich rozwiązań eksperci zajmujący się problematyką wyborczą: Jarosław Flis, Anna Frydrych, Adam Gendźwiłł, Bartłomiej Michalak, Jakub Rutkowski, Andrzej Rychard i Jarosław Zbieranek. Zapraszamy do lektury.

Pełna publikacja „Co się stało 16 listopada?” [PDF]           „Co się stało 16 listopada?” [EPUB]

Rozdział 1:
Rozdział 2:
Rozdział 3:
Rozdział 4:
Rozdział 5:
Rozdział 6:
Rozdział 7:
Rozdział 8:
Rozdział 9:

Prawo wyborcze – od czego zacząć zmiany?

Wybory samorządowe z listopada 2014 pokazały, że uchwalony z poparciem wszystkich sił politycznych Kodeks wyborczy wymaga pilnych poprawek. Można się spierać na temat ich zakresu. Wiadomo też, że tylko część postulowanych zmian można wprowadzić ze skutkiem już od zbliżających się wyborów prezydenckich. W niniejszym opracowaniu skupiamy się na propozycjach korekt w prawie wyborczym, które można – biorąc pod uwagę ograniczenia konstytucyjne – wprowadzić w krótkim czasie.

Prawo wyborcze – od czego zacząć zmiany?, Dawid Sześciło [PDF]

Jakich zmian potrzebuje Państwowa Komisja Wyborcza i Krajowe Biuro Wyborcze?

Załamanie się systemu informatycznego wspomagającego organizację wyborów samorządowych wywołało lawinę krytyki wobec Państwowej Komisji Wyborczej i Krajowego Biura Wyborczego. PKW podało się do dymisji, ze stanowiska odszedł wieloletni Szef KBW Kazimierz Czaplicki. Pozostały jednak problemy i wyzwania dotyczące sprawnej organizacji kolejnych wyborów. W końcu wyborczy maraton dopiero się zaczął, a przed nami w 2015 r. wybory prezydenckie i parlamentarne. Nie ulega wątpliwości, że administracja wyborcza, przez lata funkcjonująca bez istotnych zmian i wstrząsów, potrzebuje gruntownego audytu, a następnie reformy.
Zapraszamy do zapoznania się z zestawem najważniejszych kwestii do dyskusji wokół przyszłości PKW i KBW.

Jakich zmian potrzebuje Państwowa Komisja Wyborcza i Krajowe Biuro Wyborcze?, Dawid Sześciło [PDF]

Krótki przewodnik po referendum

Zapraszamy do zapoznania się z opracowaniem Krzysztofa Izdebskiego zawierajacym opis stanu prawnego, stanu faktycznego i wybranych przykładów zagranicznych

Krótki przewodnik po referendum, Krzysztof Izdebski [PDF]

Zmiany w nastawieniu Polaków do uczestnictwa w procesach podejmowania decyzji

Zapraszamy do zapoznania się z opracowaniem Marka Solona-Lipińskiego nt. nastawienia obywatelek i obywateli do uczestnictwa w procesach podejmowania decyzji.

Zmiany w nastawieniu Polaków do uczestnictwa w procesach podejmowania decyzji, Marek Solon-Lipiński [PDF]

Koncepcje ustawowego uregulowania budżetów obywatelskich (partycypacyjnych)

Zapraszamy do zapoznania się z opracowaniem dr Dawida Sześciło na temat koncepcji ustawowego uregulowania budżetów obywatelskich (partycypacyjnych)

Koncepcje ustawowego uregulowania budżetów obywatelskich (partycypacyjnych), dr Dawid Sześciło

Jak zwiększyć udział obywateli w zarządzaniu gminą

Zapraszamy do zapoznania się z opracowaniem dr. Dawida Sześciło na temat zwiększenia udziału obywateli w zarządzaniu gminą. Publikacja zawiera opis form partycypacji i przykłady dobrych praktyk.

Jak zwiększyć udział obywateli w zarządzaniu gminą, dr Dawid Sześciło

Samorząd terytorialny w PIGUŁCE

Zapraszamy do zapoznania się z opracowaniem, dr. Dawida Sześciło i Dariusza Kraszewskiego na temat systemu samorządu w Polsce.

SAMORZĄD TERYTORIALNY w PIGUŁCE, autorzy dr Dawid Sześiło, Dariusz Kraszewski

SAMORZĄD TERYTORIALNY w PIGUŁCE, prezentacja

Obowiązki władz samorządowych w zakresie informacji i edukacji wyborczej

Zapraszamy do zapoznania się z opracowaniem dr. Dawida Sześciło na temat podstaw prawnych działań informacyjnych i edukacyjnych władz lokalnych oraz obowiązkach gmin wynikających z Kodeksu wyborczego.

Obowiązki władz samorządowych w zakresie informacji i edukacji wyborczej, autor dr Dawid Sześciło

Realna władza czy przedwyborczy haczyk? – raport o budżetach obywatelskich w Polsce

Przedstawiamy raport nt. budżetów obywatelskich– ich szans oraz zagrożeń autorstwa Dariusza Kraszewskiego (Fundacja im. Stefana Batorego) i Karola Mojkowskiego (Sieć Obywatelska Watchdog Polska)

Budżet obywatelski w Polsce, autorzy: Dariusz Kraszewski, Karol Mojkowski, marzec 2014

Analiza prezydenckiego projektu ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego

Zapraszamy do zapoznania się z analizą wybranych zagadnień zawartych w projekcie, szczególną uwagę poświęcono rozwiązaniom dotyczącym wzmocnienia udziału obywateli w działaniach samorządu terytorialnego:

Analiza projektu ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego, autor dr Dawid Sześciło

Uwagi dotyczące projektu ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego, autor Krzysztof Izdebski

Czy budżet obywatelski w miastach może się rozwijać bez konkretnych zapisów w prawie?

Zapraszamy do zapoznania się z ekspertyzą autorstwa dr. Kazimierza Bandarzewskiego z Katedry Prawa Samorządu Terytorialnego Uniwersytetu Jagielońskiego [czytaj więcej]

Ekspertyza dotycząca aktualnych podstaw prawnych i zmian niezbędnych dla rozwoju budżetów partycypacyjnych na poziomie lokalnym w Polsce, dr Kazimierz Bandarzewski 2013

oraz dr. Rafała Trykozko [czytaj więcej]

Ekspertyza prawna dotyczącą możliwości wprowadzania budżetu obywatelskiego w miastach, autor dr Rafał Trykozko, 2013

Link do filmu zawierającego skrócony zapis spotkania, które odbyło się 1 października 2013 w siedzibie Fundacji Batorego. Omawiano na nim wnioski płynące z ekspertyzy. Wzięli w nim udział eksperci, parlamentarzyści oraz lokalni liderzy działający na rzecz budżetów obywatelskich.

Czy głos mieszkańców jest ważny?

W wielu miastach i gminach na tyle szanuje się głos obywateli, że do statutów wprowadzany jest zapis o inicjatywie uchwałodawczej mieszkańców. Niestety w części przypadków wpis ten jest kwestionowany przez wojewodów, np. w Olsztynie. W związku z tym, że jest to istotne ograniczenie praw mieszkańców, poprosiliśmy o przygotowanie ekspertyzy prof. Huberta Izdebskiego (WPiA UW). Zapraszamy do zapoznania się z ekspertyzą:

Podstawy prawne wprowadzenia instytucji inicjatywy uchwałodawczej mieszkańców do statutów jednostek samorządu terytorialnego, autor prof. Hubert Izdebski

Komentarz do rozstrzygnięcie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21 listopada 2013 w sprawie legalności wprowadzania inicjatywy uchwałodawczej mieszkańców, autor Krzysztof Izdebski

Słowniczek referendalny

Zapraszamy do zapoznania się z przygotowanym przez dr. Dawida Sześciłę, eksperta programu Masz Głos, Masz Wybór Fundacji im. Stefana Batorego, SŁOWNICZKIEM REFERENDALNYM, który w prosty sposób mówi co to jest i na czym polega referendu [czytaj więcej]

SŁOWNICZEK REFERENDALNY, dr Dawid Sześciło, ekspert programu Masz Głos, Masz Wybór, 2013

Tysiące rąk..? Miliony rąk..?

Choć pojęcie „czynu społecznego” budzi u wielu z nas ambiwalentne odczucia, idea nieodpłatnej pracy na rzecz lokalnej społeczności jest nam bliska – wynika z przeprowadzonych na początku kwietnia br. przez program Masz Głos, Masz Wybór Fundacji Batorego badań na reprezentatywnej grupie 1000 dorosłych Polaków. (kwiecień 2013 roku)… [czytaj więcej]

Co z tą inicjatywą lokalną?

 Choć 62% Polek i Polaków chciałoby za darmo pracować na rzecz lokalnej społeczności, radni zwlekają z wprowadzaniem odpowiednich regulacji   – wynika z monitoringu przeprowadzonego w ramach akcji Masz Głos, Masz Wybór Fundacji Batorego. Organizatorzy akcji pomogą wprowadzić  w gminach  gwarantowane przez prawo sposoby zapewnienia mieszkańcom wpływu na decyzje władz. Jednym z takich sposobów jest tzw. inicjatywa lokalna…. [czytaj więcej]