„Zaczęliśmy rozmawiać”

Wyzwanie

Mieszkańcy gminy Białe Błota to w dużej mierze ludność napływowa z Bydgoszczy. Jeśli angażowali się w organizacje społeczne, a realnie działających jest piętnaście, to rzadko współpracowali ze sobą. Raczej skupiali się na swoich projektach, przeważnie sportowych, zgodnie z tym, na co są pieniądze większości konkursów gminnych. Nie najlepiej też wyglądała współpraca z Urzędem Gminy. — Poprzednie władze[1] nie wykazywały zainteresowania budowaniem ścisłej współpracy z nami, co rodziło nieufność, atmosferę rywalizacji i braku współdziałania. Takie rzeczy raczej hamują, a nie wyzwalają potencjał u aktywnych ludzi — mówi Paulina Wierzgała z Fundacji Równik. — Jeśli chcecie działać, wynajmijcie lokal – powiedziano nam w gminie. I to wszystko. Żadnego wsparcia, żadnego zainteresowania — dodaje.

Fundacja Równik dojrzała do zmiany – do stworzenia jakiejś platformy dialogu, w której każda organizacja i osoba poczuje się ważna, wysłuchana i zaangażowana. Zbliżały się wybory samorządowe, co dodatkowo budziło nadzieję na nowe rozdanie we władzach lokalnych i współpracę. — Nie chcieliśmy działać w próżni. Jest w nas potrzeba budowania razem czegoś, co przyniesie realną wartość mieszkańcom — uzupełnia Paulina Wierzgała.

Działanie

Po rozstrzygniętych wyborach, które w gminie Białe Błota zakończyły się zwycięsko dla Magdaleny Maisnon, obsadzonej w roli wójt, członkowie Fundacji Równik zgłosili się do niej na spotkanie zapoznawcze. — Potrzebujemy Was, ale nie wiemy, od czego zacząć współpracę na rzecz wzmocnienia trzeciego sektora — usłyszeli od wójt. Takie słowa odebrali bardzo pozytywnie.

Zaczęli się zastanawiać z wójt, Renatą Niedzwiecką i Natalią Kuffel, urzędniczkami odpowiedzialnymi za współpracę z organizacjami społecznymi, jak wzmocnić międzysektorowe relacje. O pomoc w tym względzie poprosili akcję Masz Głos. — Za najważniejsze uznaliśmy, aby rozpocząć proces wzmacniania organizacji społecznych w gminie, integrację i sieciowanie, oraz żeby poprawić jakość współpracy z Urzędem Gminy — mówi Krzysztof Ślebioda, koordynator akcji Masz Głos z Pracowni Zrównoważonego Rozwoju.

Koncert plenerowy – rola władz lokalnych

Pierwszym krokiem ku realizacji tego planu miał być koncert plenerowy.  — Chcieliśmy pokazać sobie i urzędowi, że współpraca jest możliwa — mówi Paulina Wierzgała. Wójt spodobał się ten pomysł, od razu zadeklarowała, że gmina zapewni wsparcie logistyczne – ławki, nagłośnienie, oświetlenie. Fundacja wzięła na siebie sprawy organizacyjne, m.in. zaproszenie lokalnej wokalistki  – Magdaleny Majchrowicz. Wydarzenie odbyło się w środku wakacyjnego sezonu, a motywem przewodnim była muzyka lat 70.-90. i twórczość Anny German. Zainteresowanie przerosło oczekiwania organizatorów – na koncert przyszło ponad sto osób.

Zachęceni sukcesem członkowie Fundacji Równik postanowili razem z Renatą Niedzwiecką i Natalią Kuffel zorganizować serię spotkań dla lokalnych organizacji społecznych. Chcieli rozpoznać potrzeby trzeciego sektora, stworzyć okazję do nawiązywania relacji między organizacjami i do planowania wspólnych działań.

Konsultacje programu współpracy – rola władz lokalnych

Okazją do spotkań była konieczność przygotowywania rocznego programu współpracy dla organizacji społecznych. — To obowiązkowy dokument który przygotowuje co roku każda gmina. Zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie projekt programu współpracy musi zostać także poddany konsultacjom społecznym — wyjaśnia Krzysztof Ślebioda.

W poprzednich latach w Białych Błotach odbywały się takie konsultacje, ale elektronicznie, nie były organizowane żadne spotkania dyskusyjne na etapie przygotowywania propozycji do programu współpracy, ani bezpośrednie konsultacje samego dokumentu. — Formalny tryb skutecznie zniechęcał organizacje społeczne do dyskusji o programie i udziału w konsultacjach. Tym razem Fundacja Równik we współpracy z urzędnikami postanowiła inaczej podejść do sprawy — mówi Krzysztof Ślebioda. Tym pomysłem było zrobienie trzech spotkań, aby organizacje społeczne mogły się poznać, porozmawiać o wyzwaniach i problemach, a dalej – zaproponować konkretne rozwiązania do programu współpracy i finalnie przedyskutować projekt dokumentu.

Renata Niedzwiecka i Natalia Kuffel wysłały zaproszenie na spotkania do organizacji społecznych tradycyjną pocztą i mailową. Pojawiło się też ono w mediach społecznościowych Urzędu, Fundacji Równik i Gminnego Centrum Kultury. To była skuteczna metoda. Na spotkaniach pojawili się przedstawiciele zarówno znanych, jak i nowopowstałych organizacji społecznych. Miejscem pracy było Gminne Centrum Kultury.

Uczestnicy spotkań wspólnie analizowali sytuację trzeciego sektora pod kątem współpracy finansowej i niefinansowej z Urzędem Gminy i  współpracy między sobą. Dwa pierwsze spotkania, które odbyły się we wrześniu i w październiku, poprowadziła Fundacja Równik, drugie z pomocą Krzysztofa Ślebiody. — Organizacje zaczęły ze sobą rozmawiać — mówi z satysfakcją Paulina Wierzgała. Uczestnicy łatwo dostrzegli, czego im brakuje w dotychczasowym programie współpracy i co należałoby zmienić. Propozycje dotyczyły m.in. zwiększenia budżetu na działania organizacji społecznych i wprowadzenia nowych narzędzi wspierających, stworzenia i aktualizowania bazy organizacji społecznych. Wszystkie te propozycje trafiły do projektu programu współpracy, który opracowały Renata Niedzwiecka i Natalia Kuffel. Projekt został przedyskutowany i jeszcze dopracowany na ostatnim, trzecim spotkaniu. Wielu jego uczestników twierdziło, że wcześniej nie wiedziało, że taki dokument w ogóle w gminie istnieje i jak bardzo jest przydatny.  Po spotkaniu konsultacyjnym jeszcze przez kilka tygodni można było pisemnie składać uwagi do programu.

Ostateczny program współpracy z organizacjami pozarządowymi został przyjęty przez Radę Gminy Białe Błota w listopadzie 2024 roku. Kilka zmian w nim jest kluczowych. Budżet na realizację programu zwiększył się z 517 tys. zł w 2024 roku do 760 tys. zł w 2025 roku. Program bardziej szczegółowo precyzuje zadania w zakresie pomocy społecznej, w tym integracji osób z niepełnosprawnością i przeciwdziałania uzależnieniom. Wprowadza nowe priorytety, takie jak rozwijanie sportu osób z niepełnosprawnością i działania na rzecz turystyki i krajoznawstwa. Są w nim treści dotyczące współpracy pozafinansowej ze szczególnym zaakcentowaniem działań informacyjnych, organizacyjnych, szkoleniowych i pozyskiwania pieniędzy z zewnątrz. Są bardziej szczegółowe wskaźniki efektywności, takie jak liczba organizacji działających pro bono, liczba przekazanych informacji o projektach uchwał do zaopiniowania przez organizacje społeczne.

Współpraca z lokalną społecznością

W spotkania konsultacyjne programu współpracy zaangażowało się kilkadziesiąt osób, na ostatnim było ich ponad czterdzieści. Miały one okazję poznać innych działaczy z gminy i przekonać się, że współpraca może przynieść większe korzyści niż działanie w pojedynkę. —  Szczerze mówiąc, pierwszy raz poznaliśmy ludzi, którzy działają po sąsiedzku. To ważne, bo razem na pewno możemy więcej — powiedziała uczestniczka jednego ze spotkań.

Zmiana

W Białych Błotach przełamały się pierwsze lody między ludźmi zainteresowanymi działalnością lokalną. Połączyły ich wspólne inicjatywy: koncert poświęcony twórczości lat 70.-90.  i konsultacje programu współpracy z organizacjami pozarządowymi. Dzięki temu mieszkańcy zapewnili sobie budżet na działania społeczne o ponad 250 tys. zł większy niż w 2024 roku i nowe narzędzia wsparcia dla organizacji.

Relacje między gminą a stroną społeczną dobrze rokują na przyszłość – Fundacja Równik, Urząd Gminy i członkowie innych organizacji już zaczęli rozmowy pod kątem nowych wspólnych projektów. Nie chcą na razie zapeszać i zdradzać szczegółów.

— Gmina Białe Błota z dumą włączyła się w działania organizowane przez Fundację Równik i ogólnopolską akcję Masz Głos, realizowaną przez Fundację im. Stefana Batorego. Moja decyzja o udziale wynika z głębokiego przekonania, że budowanie silnej, zaangażowanej społeczności lokalnej to klucz do wspólnego sukcesu. Celem akcji Masz Głos idealnie wpisuje się w nasze wartości i politykę transparentności — podsumowuje Magdalena Maison, wójt gminy Białe Błota.

— Działalność organizacji pozarządowych nie tylko wzbogaca ofertę społeczno-kulturalną gminy, ale także podnosi jakość funkcjonowania sektora publicznego, sprzyjając budowie społeczności zaangażowanej i współodpowiedzialnej za lokalny rozwój — dodaje Agnieszka Czarnolewska, sekretarz Gminy.

Finaliści nagrody Super Samorząd 2024

Fundacja Równik i władze gminy Białe Błota zostały finalistami nagrody Super Samorząd 2024 za dialog między władzą a mieszkańcami.

[1] Mowa o poprzednikach osób wybranych w wyborach samorządowych w kwietniu 2024 roku.

—

Fundacja Równik – działa od 2019 roku na rzecz aktywizacji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Prowadzi Niepubliczną Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną „BALANCE”, organizuje warsztaty technologiczne we współpracy z Akademią Fiberhost, realizuje projekty „Integracja+” i „Aktywni seniorzy”. Jest to fundacja rodzinna, w której na co dzień działają trzy osoby.