Pomiń menu

Oddolna ewaluacja pilotażowej edycji budżetu obywatelskiego w Gdyni

Przed wakacjami 2014 zakończyła się pierwsza "pilotażowa" edycja budżetu obywatelskiego w Gdyni. Jako nieformalna grupa mieszkńców wyszliśmy z inicjatywą podsumowania poszczególnych jej etapów. Naturalną konsekwencją naszej aktywności jako wnioskodawców do BO było zintegrowanie się na ostatnim, bardzo ważnym etapie tego procesu - ewaluacji. Do dyskusji zaprosiliśmy, poprzez Rady Dzielnic, pozostałych wnioskodawców. Efektem trzech spotkań zorganizowanych w Gdyńskim Centrum Organizacji Pozarządowych jest dokument, który prezentujemy. Na przełomie września i października został on przekazany wice prezydentowi Gdyni Michałowi Guciowi, kierującemu pracami Komisji ds. Budżetu Obywatelskiego w naszym mieście. Jesteśmy bardzo podbudowani deklaracją, iż dzięki tej pracy zostaniemy pod koniec roku zaproszeni do dyskusji nad kształtem nowej uchwały ws. budżetu obywatelskiego.


Wyszliśmy, jako mieszkańcy, z inicjatywą podsumowania pierwszej edycji (2014) budżetu obywatelskiego (BO) w Gdyni. Ewaluacja, którą prezentujemy, oparta jest o:

  • wiedzę zdobytą podczas szkolenia Fundacji im. Stefana Batorego w ramach programu „Masz głos. Masz wybór” oraz jej wsparcie merytoryczne,
  • cykl spotkań, który zorganizowaliśmy z wnioskodawcami i uczestnikami gdyńskiego BO.

Naturalną konsekwencją naszego zaangażowania w procedurę BO było podjęcie się podsumowania poszczególnych etapów procedury i zaproszenie do tego innych uczestników. Jest to z resztą zgodnie z naturą BO – narzędzia mającego zachęcać do włączania się w politykę miejską. Podjęliśmy próbę wyciągnięcia wniosków, które pomogłyby ulepszyć działanie gminy na pewnych płaszczyznach (gminy rozumianej oczywiście jako wspólnota mieszkańców). 

Równolegle do naszych działań, trwała ewaluacja Pracowni badań i innowacji społecznych STOCZNIA z Warszawy zlecona przez Urząd Miasta. Byliśmy na spotkaniach organizowanych przez nich. Konsultowaliśmy z nimi nasze wnioski – często zbieżne. Obie ewaluacje wydają się być fundamentalnym wkładem do dalszych prac nad kształtem budżetu obywatelskiego w naszym mieście. Mamy nadzieję, że także dzięki nim budżet obywatelski rozpocznie w Gdyni systemowe i przejrzyste budowanie kompetencji dialogowania oraz współdecydowania o naszej przestrzeni oraz rozwoju dzielnic, a dalej miasta.

Wnioski z pierwszej edycji wskazują, że mieszkańcy jako ogół wciąż mają problem ze zrozumieniem zasad funkcjonowania swojego miasta. Wskazują także, że urząd i władze mają trudność w komunikowaniu swoich intencji oraz ich ewentualną weryfikację. Wynikają z tego niepotrzebne nieporozumienia i spięcia. Jednocześnie, wszelkie procesy włączające indywidualnych mieszkańców do współdecydowania o rozwoju miasta, pobudzają dużo pozytywnej energii. „Budząca się obywatelskość” była refleksją często powtarzaną podczas naszych spotkań. Aktywność obywatelska mieszkańców niezrzeszonych w organizacjach jest i będzie na różnych poziomach zaangażowania i zaawansowania. Można jednak zrobić jeszcze dużo, aby wzmacniać i doceniać tych już zaangażowanych. Można także wskazywać na korzyści z zaangażowania tym, którzy wciąż wątpią, dzieląc samorząd na „ich” i „nas”. Wierzymy, że rozwijana w tę stronę procedura BO, jest idealnym narzędziem do zmiany. Powinny jej towarzyszyć sprawne i przejrzyste zarządzanie projektami oraz stopniowy wzrost zaufania pomiędzy urzędnikami, radnymi miasta, radnymi dzielnic, prezydentem i mieszkańcami.

Naszą ewaluację podzieliśmy wg etapów procedury zapisanych w Uchwale w sprawie wprowadzenia zasad i trybu przeprowadzania Budżetu Obywatelskiego (dalej U) i Zarządzeniu Prezydenta ws. przyjęcia procedur przeprowadzania i wdrażania Budżetu Obywatelskiego w Gdyni oraz powołania Komisji ds. Budżetu Obywatelskiego (dalej Z). Pewne zapisy z powyższych dokumentów stanowiących o zasadach BO, opatrzyliśmy komentarzem nt. faktycznego sposobu ich realizacji. Pewnych, bardzo ważnych intencji uchwałodawców nie udało się bowiem zrealizować; pewne przeprowadzono pozytywnie. Proponowane przez nas i pozostałych wnioskodawców zmiany oraz przywoływane dobre praktyki wynikają z powszechnie znanych teorii budżetów obywatelskich, jak również specyfiki Gdyni. Kilka tematów (np. limit wieku głosujących, czy zakres merytoryczny wniosków) było na tyle intensywnie dyskutowanych, iż możemy jedynie przedstawić przywoływane argumenty – w tym momencie mamy za mało danych, aby wyrokować o słuszności jednego rozwiązania nad innymi. Z pewnością analiza przeprowadzona przez Pracowni badań i innowacji społecznych STOCZNIA, oparta o zebrane i otrzymane dane liczbowe jest koniecznym uzupełnieniem naszych rozważań – czekamy niecierpliwie na ich opublikowanie.

Autorzy dokumentu są wnioskodawcami projektów do budżetu obywatelskiego w dzielnicach Cisowa oraz Orłowo w Gdyni.

Łukasz Bosowski – zwycięski i realizowany projekt spowolnienia ruchu na ul. Chylońskiej – „Chylońska dla ludzi”;

Barbara Marchwicka – projekt estetyzacji fragmentu ul. Wielkopolskiej – „Stop rozjeżdżaniu trawników wzdłuż ul. Wielkopolskiej”.

ewaluacja BO_Gdynia 2014