Od parceli dla mieszkańców do wioski tematycznej

Wyzwanie

– Dopóki w Kazimierzowie nic się nie działo, był spokój. Odkąd zaczęliśmy działać ze Stowarzyszeniem Zicherka, zaczęły wychodzić braki i problemy: że brakuje nam miejsca spotkań, dobrej drogi dojazdowej, a ścieżka rowerowa urywa się w połowie drogi do Elbląga. Tak samo jest z chodnikiem – mówi sołtyska Władysława Heidner. Wraz ze Stowarzyszeniem zakasała rękawy.

Krok pierwszy – teren

Najszybciej poszło z miejscem spotkań dla mieszkańców. Jeszcze w 2019 roku gmina przekazała na wniosek sołtyski działkę w atrakcyjnej lokalizacji – tuż przy Szlaku Kopernikowskim, więc dobrze widoczną dla turystów. Siedemnastoarowa parcela z doprowadzonym prądem, choć nieuporządkowana, dawała duże możliwości aranżacyjne. W ciągu roku mieszkańcy postawili tutaj ogrodzenie, wiatę, lampy. Kupili kosiarkę do trawy i wyposażenie na imprezy plenerowe – grill, stoły, ławy, nagłośnienie. Pieniądze (40 tys. zł) mieli z funduszu sołeckiego, wywalczonego przez sołtyskę od gminy po czterech latach starań.

Gdy miejsce było gotowe, wciąż miało potencjał, aby je doposażyć. Huczne otwarcie działki odbyło się jesienią 2022 roku – przyszedł wójt Zbigniew Tucholski wraz z przewodniczącą Rady Gminy – Barbarą Bruzdewicz. Później jeszcze odbyły się dożynki, święto ziemniaka, a nawet spotkanie wigilijne – że pod chmurką, nie przeszkadzało nikomu.

Piotr Znaniecki, koordynator akcji Masz Głos z Fundacji SocLab, wyjaśnia:

– Przysłowiowego „kopa” dał mieszkańcom fundusz sołecki. Są to pieniądze wyodrębniane w budżecie gminy na przedsięwzięcia służące poprawie warunków życia społeczności lokalnej. Zebranie wiejskie, czyli mieszkańcy sołectwa podejmują decyzję na co mają zostać wykorzystane te pieniądze.

Krok drugi – doposażenie

W 2023 roku Stowarzyszenie Zicherka doposażyło teren. Na działce stanęła wiata, pomieszczenie gospodarcze, kolejne lampy – wszystko to dzięki podpisaniu partnerskiej umowy o współpracy z gminą Elbląg. Sołectwo otrzymało kolejne 40 tys. zł do dyspozycji w ramach funduszu sołeckiego. Montażem nowych elementów na działce zajęli się sami mieszkańcy Kazimierzowa. W czerwcu mogli tutaj zrobić prawdziwy festyn na przywitanie lata, potem dzień rodziny, obchody 50-lecia gminy, dożynki wiejskie, święto ziemniaka, spotkanie wigilijne.

Krok trzeci – wioska tematyczna

– Ale największym marzeniem Stowarzyszenia Zicherka od dawna była wioska tematyczna pod hasłem „Ze słomy i gliny”. Tego rodzaju koncepty funkcjonują w różnych miejscach w Polsce i opierają się na wykorzystaniu lokalnej specyfiki: kultury regionu, produktu lub usługi – wspomina Piotr Znaniecki. Kazimierzowo z racji położenia w geograficznej depresji, czyli charakterystycznym dla Żuław terenie poniżej poziomu morza, ma kilkusetletni system melioracyjny, odwadniania i nawadniania, który jest ewenementem w skali świata. Jeśli dołożyć do tego budownictwo naturalne ze słomy i gliny, które nowością nie jest, ale wraca do łask jako sposób na zdrowe i autonomiczne energetycznie mieszkanie, temat nabiera atrakcyjności. Utworzenie wioski tematycznej jest bardzo kosztowne, więc to oczywiście proces na lata, wspierany przez Lokalne Grupy Działania, a także fundusz sołecki.

Społeczność Kazimierzowa poczyniła już kroki w stronę realizacji marzenia. Zabezpieczyła w funduszu sołeckim na 2024 rok pieniądze na grę terenową związaną z systemem nawadniania i warsztaty rękodzieła z naturalnych surowców: juty, słomy, gliny, gipsu. W rozmowach z gminą udało się uzgodnić, że zarezerwuje ona w budżecie na 2024 rok pieniądze na wykonanie projektu świetlicy w naturalnej technologii – z kostek słomy tynkowanych gliną (strawbale).

Sukcesów jest więcej. Gmina Elbląg wpisała do swoich planów inwestycyjnych remont drogi w Kazimierzowie – już ogłosiła przetarg, remont ma być wykonany do czerwca 2024 roku. Urząd Miasta Elbląg zadeklarował remont i uzupełnienie brakującego odcinka chodnika i ścieżki rowerowej; zaś wójt Gminy Wiejskiej Elbląg – Zygmunt Tucholski, też zabezpieczył na ten cel 100 tys. zł.

– Gmina zobaczyła, że naprawdę nam zależy, że jesteśmy gotowi poświęcić własny czas i sprzęt na działania lokalne. Można powiedzieć, że władza się odblokowała, a to niezbędne, żeby zrealizować wszystkie nasze potrzeby inwestycyjne. W „odblokowaniu” gminy dużą rolę odegrało uczestnictwo w akcji Masz Głos i poparcie ze strony Fundacji Batorego, co uwiarygodniło Stowarzyszenie Zicherka w oczach przedstawicieli władz samorządowych – mówi Władysława Heidner.

– Jestem pod wrażeniem „sołtyski niezłomnej”, od początku stawiającej sobie poprzeczkę tak wysoko, że sięgnięcie po rezultat wydawało się nierealne. Jednak zejście z chmur na ziemię w jej przypadku nie było twardym lądowaniem, a co najwyżej wnioskiem „tego się nie udało zrobić, ale za to…” i tu zaczyna się długa wyliczanka spraw, które były pokłosiem tego, czego nie udało się zrobić, ale cały czas zbliżało jej działania do celu. Jak nie drzwiami to oknem, jak nie oknem to kominem, jak nie kominem, to może piwnicą się uda od dołu. Cenię takich ludzi, którzy tego, że coś nie wyszło zgodnie z założeniem, nie traktują jako porażki, ale jak naukę która posuwa sprawę krok do przodu, może nie tak wielki, jak planowali, ale zawsze do przodu – mówi Piotr Znaniecki.

 —

Stowarzyszenie Zicherka założyło w 2015 roku siedmiu mieszkańców wsi Kazimierzowo. W tym gronie byli bezrobotni, ale i prężni przedsiębiorcy z okolicy oraz rolnicy. Początkowa działalność promowania lokalnego dziedzictwa szybko rozwinęła się w stronę promocji całej gminy Elbląg. Duża w tym zasługa sołtyski, zarazem inicjatorki Stowarzyszenia i prezeski – Władysławy Heidner. Za swoje działania Stowarzyszenie otrzymało wiele nagród i podziękowań – m.in. Dyplom Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za zasługi w upowszechnianiu kultury.