Najczęściej zadawane pytania WYBORY SAMORZĄDOWE 2014
Poniżej znajdziecie pytania, które najczęściej dostajemy do Poradnika Kandydatki/a (więcej):
- Czy przekroczenie przez komitet bariery 5% oznacza uzyskanie mandatu w radzie miastach na prawach powiatu?
Nie. Wynik zależy od wielkości okręgu wyborczego, gdzie ubiegamy się o mandat. Zgodnie z Kodeksem wyborczym, w wyborach do rad miast na prawach powiatu w każdym okręgu wybieramy od 5 do 10 radnych. O tym, ilu radnych wybieramy w konkretnym okręgu, decyduje rada miasta, ustalając podział gminy na okręgi wyborcze. Zasada jest następująca: im większy okręg (więcej mandatów do zdobycia), tym łatwiej jest o mandat komitetom, które nieznacznie przekroczyły próg. Wynika to ze specyfiki systemu przeliczania głosów na mandaty, który powoduje, że jeśli mandatów do podziału jest mało (np. pięć), z reguły przypadają one czyli komitetom, które znacząco przekroczyły próg wyborczy. W efekcie, zdarzają się sytuacje, że nawet komitety uzyskujące ponad 10 proc. głosów kończyły wybory bez choćby jednego mandatu.
- Czy w wyborach samorządowych będziemy wybierali także sołtysów?
W wielu przypadkach nie. Ustawa o samorządzie gminnym przewiduje, że zasady wyboru sołtysów czy rad sołeckich (a w miastach rad dzielnic czy osiedli) określają przepisy uchwalone przez radę gminy. W wielu gminach termin wyborów sołtysów rozmija się z terminem wyborów samorządowych. Często też wybór ten nie odbywa się w lokalach wyborczych, ale podczas zebrań wiejskich, czyli zgromadzeń mieszkańców sołectw. Jedyny wyjątek stanowią jednostki pomocnicze m.st. Warszawy, czyli dzielnice, w których wybory dzielnicowe odbywają się łącznie z samorządowymi.
- Czy sołtys sprawujący swoją funkcję aktualnie, w kadencji 2011 – 2015, jest funkcjonariuszem publicznym? Czy sołtys może być pełnomocnikiem finansowym komitetu wyborczego wyborców?
Zgodnie z art. 36 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym, sołtysi korzystają z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych. Oznacza to w szczególności, że zaostrzonej odpowiedzialności karnej podlegają osoby naruszające nietykalność cielesną czy dopuszczają się napaści na sołtysa albo znieważają sołtysa podczas i w związku z wykonywaniem przez niego obowiązków. Sołtys może być członkiem komitetu wyborczego, jak również może pełnić obowiązki pełnomocnika wyborczego czy finansowego. Nie ma również przeszkód, by był kandydatem w wyborach do rady gminy czy innego organu wybieranego w wyborach samorządowych.
- Czy pracownik urzędu gminy może zostać radnym?
Kodeks wyborczy nie zabrania pracownikom gminnych instytucji, w tym samego urzędu gminy, kandydowania w wyborach. Sytuacja staje się jednak bardziej skomplikowana po ewentualnym wyborze. Zgodnie z przepisami ustawy o samorządzie gminnym, osoba wybrana na radnego nie może wykonywać pracy w ramach stosunku pracy w urzędzie gminy, gdzie uzyskała mandat, oraz wykonywać funkcji kierownika lub jego zastępcy w jednostce organizacyjnej tej gminy. Przed przystąpieniem do wykonywania mandatu osoba ta obowiązana jest złożyć wniosek o urlop bezpłatny w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów. Urlop bezpłatny musi być udzielony na okres sprawowania mandatu oraz trzy miesiące po jego wygaśnięciu.
- Lekarz prowadzi praktykę w gabinecie wynajmowanym od gminy. W najbliższych wyborach ubiega się o mandat radnego. Czy po ewentualnym wyborze będzie musiał wypowiedzieć umowę najmu?
Sprawa jest kontrowersyjna, ale orzecznictwo sądowe jest jasne i potwierdza ustawową zasadę, że radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, gdzie radny uzyskał mandat. Oznacza to, że radny w tym przypadku jest zobowiązany w ciągu trzech miesięcy od dnia złożenia ślubowania doprowadzić do rozwiązania umowy najmu.
- Czy mogę kandydować na radnego tylko w okręgu, w którym stale zamieszkuję?
Nie. Na radnego gminy można kandydować w każdym okręgu na terenie tej gminy, a nie tylko w okręgu stałego zamieszkania. Podobna reguła dotyczy wyborów do rad powiatu oraz do sejmiku województwa, gdzie również możemy kandydować w wybranym przez siebie okręgu na obszarze całego powiatu czy województwa.
- Czy można kandydować jednocześnie na wójta (burmistrza, prezydenta miasta) i radnego gminy?
Jest to dopuszczalne i również często praktykowane, szczególnie przez kandydatów, którzy mają niewielkie szanse na zwycięstwo w wyborach na funkcję wójta. W przypadku jednoczesnego wyboru tego samego kandydata na radnego i na wójta, jego mandat radnego wygasa z mocy prawa. Nowo wybrany wójt nie musi nawet składać formalnej rezygnacji z mandatu radnego. Jeżeli wójt został wybrany do rady w okręgu jednomandatowym (tak jest we wszystkich gminach poza miastami na prawach powiatu), konieczne są wybory uzupełniające w tym jednym okręgu. W miastach na prawach powiatu do rady wchodzi kolejny kandydat z listy, z której prezydent miasta uzyskał mandat.
- Czy mogę kandydować na wójta w dwóch gminach jednocześnie?
Nie. Kandydować na wójta można tylko w jednej gminie. Pamiętajmy jednak, że nie musi to być gmina, w której stale zamieszkujemy i jesteśmy wpisani do stałego rejestru wyborców. Na wójta (burmistrza, prezydenta miasta) można kandydować w którejkolwiek gminie w Polsce.
- Czy komitet wyborczy może być założony przez stowarzyszenie zwykłe?
Tak. Dopuszczalne jest tworzenie komitetów przez stowarzyszenia zwykłe. Cechą charakterystyczną stowarzyszenia zwykłego jest jednak brak osobowości prawnej i związana z tym pełna odpowiedzialność osób tworzących to stowarzyszenie za jego wszelkie zobowiązania. Trzeba też pamiętać, że stowarzyszenie zwykłe podlega zgłoszeniu do ewidencji prowadzonej przez starostę powiatowego. Powinno też opracować regulamin swojego funkcjonowania.
- Czy można użyć nazwy Stowarzyszenia w komitecie wyborczym ?
Nie ma problemu.
- Jakie dokumenty musimy przedłożyć zakładając komitet jako stowarzyszenie?
• oświadczenia pełnomocnika wyborczego i pełnomocnika finansowego komitetu wyborczego o przyjęciu pełnomocnictwa,
• uwierzytelniony odpis z Krajowego Rejestru Sądowego,
• wyciąg ze statutu albo regulaminu działalności organizacji wskazujący organ upoważniony do jej reprezentowania na zewnątrz
- Czy fundacja może utworzyć komitet wyborczy w wyborach do rady gminy?
Ta kwestia jest sporna i wymagałaby doprecyzowania poprzez zawarcie w Kodeksie wyborczym stosownej definicji organizacji społecznej. Wedle przyjętej przez Państwową Komisji Wyborczej interpretacji fundacje nie są organizacjami społecznymi, a zatem nie mogą tworzyć komitetów wyborczych. Takie stanowisko opiera się na założeniu, że fundacja nie jest zrzeszeniem osób (jak stowarzyszenie), ale raczej pewną masą majątkową wydzieloną do realizacji określonych celów społecznie użytecznych. Fundacja nie posiada członków, może być założona nawet przez jedną osobę. Z tego punktu widzenia, stanowisko PKW jest uzasadnione.
- Czy pełnomocnicy wyborczy i finansowi mogą być kandydatami?
Pełnomocnik wyborczy i finansowy nie są ograniczeni w prawach wyborczych. Możemy zatem jednocześnie pełnić funkcję pełnomocnika i kandydować z ramienia tego samego albo innego komitetu wyborczego. Nie możemy jedynie pełnić funkcji pełnomocnika w więcej niż jednym komitecie wyborczym. Ponadto, pełnomocnik wyborczy i pełnomocnik finansowy nie mogą zasiadać w żadnej z komisji wyborczej, np. komisji obwodowej. Trzeba przy tym pamiętać, że wykonywanie funkcji pełnomocnika wyborczego czy finansowego jest dość absorbujące. Wiąże się z tym wiele obowiązków związanych np. z rejestracją list czy rozliczaniem wydatków na kampanię wyborczą. Należy zatem poważnie rozważyć, czy będziemy w stanie jednocześnie prowadzić kampanię i wykonywać obowiązki pełnomocnika.
- Czy wymagane do złożenia listy kandydatów podpisy poparcia przygotowuje się dla każdego okręgu osobno, czy wystarczy jeden zestaw podpisów dla komitetu wyborczego?
Podpisy zbiera się dla każdego okręgu osobno. Weźmy przykład wyborów do rady gminy w mieście niebędącym miastem na prawach powiatu. Do zgłoszenia listy potrzeba tam 25 podpisów poparcia. Jeżeli zatem w radzie mamy 15 mandatów, czyli 15 okręgów wyborczych, zgłoszenie kandydatów do wszystkich okręgów wymaga zebrania co najmniej 375 podpisów. Oczywiście jeden wyborca może podpisać się pod nieograniczoną ilością list.
- Czy zgłoszenie kandydata na wójta (burmistrza, prezydenta miasta) wymaga zebrania podpisów poparcia?
Nie. Prawo zgłaszania kandydatów na wójta (burmistrza, prezydenta miasta) posiada każdy komitet wyborczy, który zarejestrował listy kandydatów na radnych w co najmniej połowie okręgów wyborczych w danej gminie. Kodeks wyborczy nie wymaga już od tych komitetów zbierania dodatkowych podpisów poparcia dla kandydata na wójta (burmistrza, prezydenta miasta).
- Czy kandydat na radnego musi złożyć oświadczenie lustracyjne?
Tak, ale dotyczy to tylko kandydatów urodzonych przed 1 sierpnia 1972. Wzór oświadczenia lustracyjnego dostępny jest na stronie internetowej Państwowej Komisji Wyborczej.
- Czy po zgłoszeniu listy kandydatów możliwa jest jej zmiana (zmiana kandydata lub kandydatów)?
Nie. Kodeks wyborczy przewiduje tylko jedno odstępstwo od tej zasady: w przypadku gdy nazwisko kandydata skreślono z listy na skutek jego śmierci, co spowoduje, że w okręgu wyborczym jest zarejestrowany jeden kandydat lub nie jest zarejestrowany żaden kandydat, gminna komisja wyborcza zawiadamia pełnomocnika wyborczego lub osobę, która dokonała zgłoszenia listy, o możliwości zgłoszenia nowego kandydata.
- Kto zgłasza członków komisji obwodowych?
Pełnomocnik wyborczy każdego komitetu jest uprawniony do zgłaszania kandydatów na członków komisji obwodowych. Komisje te powołuje odpowiednia terytorialna komisja wyborcza (w wyborach do rad gmin – gminna, w wyborach do rad powiatu – powiatowa, w wyborach sejmikowych – wojewódzka) najpóźniej na 21 dni przed wyborami samorządowymi. W składzie każdej komisji jest od 6 do 8 członków zgłoszonych przez pełnomocników komitetów wyborczych. Jeśli kandydatów jest więcej niż miejsc w komisji, przeprowadza się losowanie.
- Czy kandydat na radnego może być członkiem komisji obwodowej?
Nie. Członkostwo w komisji wyborczej wygasa z dniem podpisania zgody na kandydowanie. Ponadto, członkami komisji nie mogą być pełnomocnicy wyborczy, pełnomocnicy finansowi oraz mężowie zaufania. Członkowie komisji nie mogą też, co oczywiste, prowadzić agitacji wyborczej na rzecz poszczególnych kandydatów oraz list kandydatów. Warto zwrócić uwagę, że kandydaci oraz mężowie zaufania nie mogą też przyjąć roli pełnomocnika wyborcy przy głosowaniu przez pełnomocnika, do którego uprawnione są osoby starsze i niepełnosprawne.
- Jestem na okresie próbnym u pracodawcy do końca października br. Chciałbym wystartować w zbliżających się wyborach samorządowych. Mogę zapytać pracodawcę czy mógłbym startować na radnego?
Ustawa zobowiązuje pracodawcę do zwolnienia radnego od pracy zawodowej w celu umożliwienia mu brania udziału w pracach rady. Żadne porozumienie z pracodawcą nie może radnego tego prawa pozbawić.
- Czy w przypadku założenia komitetu przez Stowarzyszenie potrzebuja mieć listy poparcia dla komitetu i w jakiej ilości?
Jeżeli komitet zgłasza kandydatów tylko do rady gminy niebędącej miastem na prawach powiatu, zawiadomienie o utworzeniu komitetu w ogóle nie wymaga zebrania podpisów.
- Czy w przypadku zgłoszenia 3 radnych do rady gminy obowiązuje parytet kobiet?
Kwota płci obowiązuje w wyborach proporcjonalnych do rad miast na prawach powiatu, a nie do zgłaszania kandydatów w okręgach jednomandatowych.
- Czy będąc jednocześnie kandydatem na radnego mogę pełnić funkcje pełnomocnika wyborczego i finansowego? Wedy mogę jechać sam i zarejestrować komitet do delegatury PKW bez żadnych podpisów?
Pełnomocnik, zarówno wyborczy, jak i finansowy również mogą kandydować. Pełnomocnik wyborczy jest jedyną osobą uprawnioną do reprezentacji komitetu we wszelkich czynnościach. Do zawiadomienia o utworzeniu komitetu należy załączyć:
• oświadczenie o utworzeniu komitetu
• oświadczenia pełnomocnika wyborczego i pełnomocnika finansowego komitetu wyborczego o przyjęciu pełnomocnictwa
- Czy obowiązuje zapis, żeby startować w wyborach trzeba mieszkać (wpis do rejestru wyborców lub zameldowanie) minimum 12 miesięcy przed wyborami, lub zamieszkiwać na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok wyborczy?
Nie. Ten przepis już kilka lat został zakwestionowany przez Trybunał Konstytucyjny. W obecnym stanie prawnym nie obowiązuje jakikolwiek minimalny okres zamieszkania na danym obszarze upoważniający do udziału w wyborach. Nie ma też znaczenia fakt zameldowania przez określony czas. O tym, gdzie możemy głosować (również kandydować) decyduje wpis do stałego rejestru wyborców. Możemy uczestniczyć w wyborach tylko tam, gdzie jesteśmy wpisani do stałego rejestru wyborców. Wyjątek dotyczy wyborów wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Możemy w nich startować również poza miejscem stałego zamieszkania. Wpisy do rejestrów wyborców są dokonywane na wniosek zainteresowanego. Jeżeli zatem zmieniliśmy miejsce stałego zamieszkania od czasu ostatnich wyborów, powinniśmy złożyć stosowny wniosek w urzędzie gminy – nowym miejscu stałego zamieszkania. Urzędnicy mają na rozpatrzenie wniosku 3 dni robocze. Wniosek możemy złożyć w każdej chwili. Zazwyczaj procedura wpisania do rejestru jest prosta – wystarczy nasze oświadczenie o nowym miejscu stałego zamieszkania. W niektórych przypadkach urzędnicy oczekują jednak od nas przedstawienia dokumentów czy innych dowodów poświadczających miejsce zamieszkania, np. umowy najmu mieszkania.
- Kandydat mieszka w danej gminie (bądź jest w rejestrze wyborców) ale mieszka we jednej wsi a będzie kandydować w miejscowości. Ta sama gmina, ten sam organ. ale czy może zbierać podpisy poparcia na swojej liście w całej gminie czy tylko w okręgu, który będzie potem reprezentować w radzie gminy?
Podpisy poparcia można zbierać na obszarze całej gminy (czy powiatu, jeśli mowa o liście kandydatów do rady powiatu). Nie musimy ograniczać się do osób zamieszkujących w naszym okręgu wyborczym. Pamiętajmy również, że lista w każdym okręgu jest zgłaszana osobno, a zatem musimy dla każdego okręgu zebrać minimalną, wymaganą liczbę podpisów poparcia. Nie ma przy tym przeszkód, by jedna osoba podpisała się na wielu listach. Nie ma ustawowych limitów liczby podpisów, jakimi dysponuje wyborca.
- Jeżeli jest proporcjonalny system wyborczy to Komitet który uzyskał łącznie 12% głosów w Dzielnicy to powinien dostać 12% Mandatów?
Zasada jest taka, że im mniej mandatów w okręgu do wzięcia, tym trudniej o mandat komitetowi, który uzyskał mniejszą liczbę głosów, nawet jeśli przekroczył próg. Wynika to z faktu, że mandatów w mniejszym okręgu jest na tyle mało, że wystarcza tylko komitetom, które uzyskały najwyższe rezultaty. W konsekwencji może się okazać, że przy małych okręgach wyborczych, komitetom które uzyskały nawet 10 czy 12 proc. głosów nie wystarcza już mandatów do podziału.
- Jak obliczyć znając okręgi i ilość mandatów do podziału ile procent głosów trzeba zdobyć żeby dostać jeden mandat w Radzie Dzielnicy?
Nie wynika to z jakiegokolwiek ustawowego algorytmu. Taka sytuacja jest po prostu efektem matematycznym przeliczenia głosów na mandaty z wykorzystaniem metody d’Hondta. Dlatego przygotowując się do startu w wyborach warto sięgnąć po dokładne wyniki poprzednich wyborów i prześledzić, w jaki sposób ich wyniki (liczba głosów na poszczególne komitety) przełożyła się na podział mandatów. Można także przygotować samodzielnie symulację wyników wyborów, opartą na różnych założeniach co do wyniku naszego komitetu, zarówno w skali całej dzielnicy, jak i poszczególnych okręgów. Wielkość okręgów (liczba mandatów do wzięcia w każdym) jest już znana, a zatem można taką operację przeprowadzić, pamiętając jednak o zastosowaniu metody d’Hondta do przeliczania głosów na mandaty. Metoda d’Hondta polega na dzieleniu całkowitej liczby głosów uzyskanej przez dany komitet przez kolejne liczby naturalne. Sposób liczenia wyników z wykorzystaniem metody d’Hondta zaprezentowano na przykładzie w Poradniku kandydata. Formuła przeliczania głosów na mandaty jest zapisana w art. 444 Kodeksu wyborczego.
- Czy można być członkiem/członkinią kilku komitetów wyborczych na raz?
Kodeks wyborczy nie przewiduje jakichkolwiek ograniczeń, jeśli chodzi o członkostwo w komitetach wyborczych. Można należeć do więcej niż jednego komitetu wyborczego. Pamiętajmy jednak, że zgodnie z art. 96 Kodeksu wyborczego: „Można być pełnomocnikiem wyborczym lub pełnomocnikiem finansowym tylko jednego komitetu wyborczego”. O ile zatem można być tzw. szeregowym członkiem nawet kilku komitetów wyborczych, to pełnienie funkcji pełnomocnika wyborczego lub finansowego jest dopuszczalne tylko w jednym komitecie.
- Ile podpisów trzeba zebrać na komitet wyborców, który zgłasza kandydatów tylko w jednej w dzielnicy Warszawy. Czy dzielnice Warszawy traktowane są tak jak gminy?
Do wyborów do rady dzielnicy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu wyborczego dotyczące wyboru radnych do rady w mieście na prawach powiatu. Jeżeli komitet zamierza zgłosić kandydatów wyłącznie do rady jednej dzielnicy, w dalszym ciągu musi zatem zebrać co najmniej 20 podpisów poparcia. Dzielnice m.st. Warszawy są traktowane tak jak miasta na prawach powiatu, a zatem nie obowiązuje tutaj zasada, zgodnie z którą gdy komitet wyborczy wyborców został utworzony jedynie w celu zgłoszenia kandydatów na radnych do rady gminy w gminie niebędącej miastem na prawach powiatu, zawiadomienie o utworzeniu komitetu nie wymaga zebrania podpisów.
- Chciałbym wystartować w wyborach do Rady Miasta. Czy muszę zakładać swój własny jednoosobowy komitet wyborczy by zebrać 150 podpisów od mieszkańców? I czy te podpisy mają być z okręgu w którym będę startował czy np. z całego miasta? Czy żeby móc uczestniczyć w wyborach muszę mieć 15 ludzi. I tych samych piętnastu ludzi może być na listach wyborczych z różnych okręgów?
Do założenia komitetu, który zamierza wystawić kandydatów do rady miasta na prawach powiatu potrzeba co najmniej 5 członków. Ponieważ wybory do rady w mieście na prawach powiatu odbywają się w okręgach wielomandatowych, należy również zgłosić listę kandydatów liczącą sobie co najmniej tyle nazwisk, ile mandatów jest do wzięcia w danym okręgu wyborczym. Do zarejestrowania komitetu wyborczego zgłaszającego kandydatów wyłącznie do rady gminy niebędącej miastem na prawach powiatu również wystarczy 5 osób. Spośród nich jedna osoba pełni jednocześnie funkcję pełnomocnika wyborczego i finansowego komitetu. W wyborach do rady gminy niebędącej miastem na prawach powiatu możemy zgłosić w każdym okręgu tylko jednego kandydata, ponieważ jest tam do obsadzenia tylko jeden mandat. Nie musimy przy tym obsadzić swoimi kandydatami wszystkich okręgów.
- Czy komitet wyborczy wyborców musi założyć rachunek bankowy ? Czy musi mieć NIP, Regon?
Kodeks wyborczy nie zobowiązuje wprost do prowadzenia rachunku bankowego przez komitet. Z drugiej strony, komitet może gromadzić środki na kampanię tylko na rachunku bankowym. Odstąpić od zakładania rachunku (a także ubiegania się o NIP i REGON) można więc jedynie wówczas, gdy nie prowadzimy w ogóle kampanii wyborczej, nie przyjmujemy wpłat i nie kupujemy żadnych towarów czy usług na potrzeby komitetu. Pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego, który w związku z wyborami nie dopełnia obowiązku gromadzenia środków finansowych na rachunku bankowym podlega karze grzywny. Procedura zakładania rachunku i uzyskiwania numerów NIP i REGON jest następująca. Podstawą otwarcia rachunku jest zawiadomienie składane do komisarza wyborczego o utworzeniu komitetu. Z tym zawiadomieniem idziemy do banku, urzędu skarbowego (NIP) i urzędu statystycznego (REGON). Cała procedura powinna przebiec szybko i sprawnie. W ciągu kilku dni komitet powinien uzyskać NIP, REGON i rachunek bankowy. Umowa rachunku bankowego zawarta w imieniu komitetu wyborczego musi zawierać zastrzeżenie o wymaganym w kodeksie sposobie dokonywania wpłat na rzecz komitetu wyborczego oraz dopuszczalnym źródle pozyskiwania środków finansowych przez komitet wyborczy, a także o dopuszczalnym terminie dokonywania wpłat.
- Czy w przypadku kandydowania do rady gminy, jest potrzeba zakładania komitetu lub stowarzyszenia. Czy można zgłosić siebie tylko do 1 okręgu?
Jeżeli mamy do czynienia z radą gminy niebędącej miastem na prawach powiatu, możemy obsadzić dowolną liczbę komitetów. W kazdym z nich możemy zaproponować tylko jednego kandydata, ponieważ wybory odbywają się jednomandatowych okręgach wyborczych. Nie ma przeszkód, by zgłosić kandydata tylko w jednym okręgu wyborczym. Nie zmienia to faktu, że do założenia komitetu wyborczego wyborców, zgłaszającego kandydata lub kandydatów do rady gminy niebędącej miastem na prawach powiatu, potrzebnych jest pięć osób, z których jedna pełni rolę pełnomocnika wyborczego i pełnomocnika finansowego. Musimy zebrać pięć osób nawet wtedy, gdy zamierzamy zgłosić kandydata tylko w jednym okręgu.
- Jakie warunki trzeba spełnić aby utworzyć komisję wyborczą w domu opieki?
Zgodnie z przepisami Kodeksu wyborczego, rada gminy, w drodze uchwały, na wniosek wójta, tworzy odrębny obwód głosowania w zakładzie opieki zdrowotnej, domu pomocy społecznej, zakładzie karnym i areszcie śledczym oraz w oddziale zewnętrznym takiego zakładu i aresztu, jeżeli w dniu wyborów będzie w nim przebywać co najmniej 15 wyborców. Nieutworzenie obwodu jest możliwe wyłącznie w uzasadnionych przypadkach na wniosek osoby kierującej daną jednostką. Co do zasady, osoby przebywające w placówkach zamkniętych, a zatem pozbawione możliwości głosowania poza nimi, mogą skorzystać z praw wyborczych. Warunkiem, wynikającym zapewne ze względów praktycznych i ekonomicznych, jest obecność w placówce w dniu wyborów co najmniej 15 osób. Zarazem jednak, inny przepis Kodeksu stanowi, że jeżeli w takiej placówce będzie przebywać mniej niż 15 wyborców, można w niej utworzyć odrębny obwód głosowania po zasięgnięciu opinii osoby kierującej daną jednostką. Decyzja należy ponownie do rady gminy. Utworzenie obwodu w takim przypadku nie jest obowiązkowe, ale jak najbardziej dopuszczalne. Wymaga jednak dobrej woli radnych. Utworzenie takiego dodatkowego obwodu jest możliwe do 12 października. Należy zatem zwrócić się do rady gminy o podjęcie stosownej uchwały na najbliższej sesji. Wprawdzie radni nie muszą uwzględnić naszego wniosku, ale wydaje się, że nie powinni blokować takiej inicjatywy.
- Kandydat na radnego w małej gmnie prowadzi działalność gospodarczą – ma sklep, który poddzierżawia od osoby fizycznej, która dzierżawi ten lokal od gminy. Czy kandydat na radnego, mając umowę z osobą fizyczną na poddzierżawianie sklepu, może kandydować bez obawy, ze w ciągu 3 miesięcy po uzyskaniu mandatu będzie musiał decydować o rozwiązaniu umowy najmu?
Sprawa jest na tyle skomplikowana, że trudno udzielić tutaj jednoznacznej odpowiedzi. W dodatku orzecznictwo sądowe i praktyka samorządowa nie przynosi pełnego wyjaśnienia tej kwestii. Zgodnie z art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której radny uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności. Istnieje obawa, że podany przypadek zostanie zakwalifikowany jako prowadzenie działalności z wykorzystaniem mienia gminy. Nawet jeśli osoby takiej nie łączy bezpośrednio stosunek prawny z gminą, to w dalszym ciągu prowadzi ona działalność wykorzystującą mienie do gminy należące. Czyni to w sposób świadomy i nie może zasłaniać się ewentualną niewiedzą na temat stanu własnościowego nieruchomości. Istnieje zatem spore ryzyko, że dojdzie do stwierdzenia naruszenia zakazu wynikającego z art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.
- Czy jest możliwość by osoba która jest zameldowana w jednym okręgu, może wystartować z innego okręgu?
Możemy startować w dowolnym okręgu wyborczemu w gminie, która jest naszym miejscem stałego zamieszkania, czyli tam, gdzie jesteśmy wpisani do stałego rejestru wyborców. Nie musi to być okręg wyborczy, w obrębie którego zamieszkujemy. W podanym przypadku, nie ma zatem przeszkód, by zgłosić kandydata ujętego w stałym rejestrze wyborców w innym okręgu, byleby działo się w granicach tej samej gminy
- Czy korzystając z własnych prywatnych pieniędzy, jednocześnie nie przyjmując żadnych korzyści od osób trzecich, i z nich robiąc kampanię w wyborach samorządowych na radnego czy wtedy trzeba założyć ten rachunek bankowy ?
Kodeks wyborczy nie przewiduje obowiązku posiadania przez komitet wyborczy rachunku bankowego. Jeżeli jednak komitet gromadzi jakiekolwiek środki, np. z dobrowolnych wpłat osób fizycznych, może to się odbywać wyłącznie za pośrednictwem rachunku bankowego utworzonego dla komitetu. Jeśli chodzi o możliwości wykorzystywania w kampanii prywatnych środków kandydatów, należy pamiętać o następujących zasadach wynikających z Kodeksu wyborczego:
– komitet wyborczy wyborców może nieodpłatnie korzystać w czasie kampanii wyborczej z lokalu osoby wchodzącej w skład komitetu wyborczego, jak również z jej sprzętu biurowego;
– komitetom wyborczym nie wolno przyjmować wartości niepieniężnych, z wyjątkiem nieodpłatnego rozpowszechniania plakatów i ulotek wyborczych przez osoby fizyczne. Inne usługi mogą być świadczone wyłącznie odpłatnie;
– środki finansowe na kampanię wyborczą komitety mogą przyjmować wyłącznie na rachunek bankowy do wysokości ustawowych limitów, bez względu na to, czy wpłacającym jest kandydat, członek komitetu czy jakakolwiek inna osoba.
W tym świetle nie jest dopuszczalne finansowanie kampanii ze środków własnych kandydata, jeżeli nie zostały one przekazane na rachunek bankowy komitetu. Kandydat czy członek komitetu nie różni się w tym względzie od innych osób – nie może sfinansować kampanii z własnych środków, niejako poza ustawowym trybem finansowania kampanii.