Pomiń menu

Czym jest petycja i jak z niej korzystać?

Czym jest petycja i jak z niej korzystać?

Jak skutecznie złożyć petycję? Czego może dotyczyć? Kto powinien ją złożyć? Zobaczcie krótki przewodnik, który przyda się każdemu aktywiście.

Odkąd dwa lata temu weszła w życie ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o petycjach (Dz. U. z 2014 r. poz. 1195, z późn. zm.) wiele osób i organizacji korzysta z niej w prowadzonych przez siebie działaniach rzeczniczych. W Korfantowie i Wołowie udało się tą drogą przekonać burmistrza i radę miejską do wprowadzenia w gminie inicjatywy uchwałodawczej mieszkańców. W Lublińcu radni zobowiązali się do przygotowania do końca roku uchwały wprowadzającej w mieście inicjatywę lokalną. To tylko niektóre przykłady wykorzystania tego narzędzia wśród grup, które brały udział w ostatniej edycji akcji Masz Głos w woj. dolnośląskim, opolskim i śląskim.

Żeby skutecznie złożyć petycję, należy najpierw zapoznać się z regulującymi ją zasadami. W innym przypadku możemy narazić się nawet na to, że zostanie ona pozostawiona bez rozpoznania. Na początek warto przypomnieć, że prawo do występowania z petycjami do organów władzy publicznej oraz do organizacji i instytucji społecznych zagwarantowane zostało w art. 63 Konstytucji. Ustawa o petycjach reguluje jedynie szczegółowe zasady jej wnoszenia i rozpatrywania. Najważniejsze z nich przedstawione zostały poniżej.

PRZEDMIOT PETYCJI
Przedmiotem petycji może być dowolna sprawa, w której żądamy od organu lub instytucji społecznej, w związku z wykonywanymi przez nią zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej, podjęcia działań. Może ona w szczególności dotyczyć zmiany przepisów prawa, podjęcia rozstrzygnięcia lub innego działania w sprawie dotyczącej podmiotu wnoszącego petycję, życia zbiorowego lub wartości wymagających szczególnej ochrony w imię dobra wspólnego, mieszczących się w zakresie zadań i kompetencji adresata petycji. Petycja może być złożona w interesie publicznym, a także w interesie podmiotu wnoszącego petycję lub podmiotu trzeciego za jego zgodą.

KTO MOŻE WNIEŚĆ PETYCJĘ I W JAKI SPOSÓB?
Uprawnioną do wniesienia petycji jest każda osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną lub grupa tychże podmiotów. Petycję wnosimy bezpośrednio do organu (instytucji społecznej), którego działalności dotyczy przedmiot petycji. Petycję składamy w formie pisemnej lub za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej takich jak e-mail.

WYMOGI FORMALNE
W każdym wypadku petycja powinna zawierać:
1. Oznaczenie podmiotu wnoszącego petycję, poprzez wskazanie jego imienia i nazwiska lub nazwy organizacji czy firmy. Należy pamiętać, iż w przypadku, gdy petycję wnosi grupa podmiotów, trzeba w niej wskazać oznaczenie każdego z tych podmiotów oraz osobę reprezentującą podmiot wnoszący petycję;

2. Wskazanie miejsca zamieszkania albo siedziby podmiotu wnoszącego petycję oraz adresu do korespondencji. Również w tym wypadku gdy petycję wnosi grupa podmiotów, należy w niej wskazać miejsce zamieszkania lub siedzibę każdego z tych podmiotów;

3. Oznaczenie podmiotu do którego kierujemy petycję.

4. Wskazanie przedmiotu petycji.

Warto pamiętać, iż w przypadku braku wskazania w petycji danych, o których mowa w punktach 1 i 2, adresat petycji pozostawi ją bez rozpoznania, bez wzywania nas do usunięcia tych braków formalnych. Tak się stanie na przykład gdy petycja zostanie podpisana przez grupę mieszkańców gminy, ale nie zostanie wskazana jedna osoba, która tę grupę reprezentuje lub gdy podamy same imiona i nazwiska osób popierających petycję, bez wskazania ich miejsca zamieszkania.

Wobec szczególnych warunków formalnych jakie powinna wypełniać petycja wnoszona przez grupę podmiotów, tj. wskazanie ich wszystkich w treści petycji oraz wyznaczenie reprezentanta, rozwiązaniem może być lista osób udzielających poparcia petycji z ich podpisami. W takim wypadku wskazujemy jedną osobę wnoszącą petycję, a do treści petycji dołączamy wspomnianą listę z poparciem.

Jeżeli petycja wnoszona jest w formie pisemnej powinna ona zostać podpisana przez osobę wnoszącą petycję, a w przypadku grupy podmiotów ją wnoszących przez osobę ją reprezentującą. Gdy petycję składamy w formie elektronicznej, powinna ona bezwzględnie zawierać adres poczty elektronicznej podmiotu wnoszącego petycję oraz może (nie musi) zostać opatrzona kwalifikowanym podpisem elektronicznym.

Jeżeli petycja składana jest w interesie podmiotu trzeciego, powinna zawierać imię i nazwisko albo nazwę, miejsce zamieszkania albo siedzibę oraz adres do korespondencji lub adres poczty elektronicznej tego podmiotu. Ponadto do petycji powinna zostać dołączona zgoda podmiotu trzeciego, w którego interesie jest ona składana. Zgoda może być wyrażona w formie pisemnej albo za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Petycja może zawierać zgodę na ujawnienie na stronie internetowej podmiotu rozpatrującego petycję lub urzędu go obsługującego danych osobowych podmiotu wnoszącego petycję lub podmiotu trzeciego, w którego interesie jest wnoszona. Pomimo, iż przepisy nie przewidują uzasadnienia jako warunku formalnego petycji, warto jednak je zawrzeć w treści pisma, aby opisać jej adresatowi sprawę oraz wyjaśnić nasze stanowisko.

KIEDY NASZA PETYCJA ZOSTANIE ROZPOZNANA?
Petycja winna zostać rozpoznana w terminie 3 miesięcy od dnia jej wniesienia. Podmiot ją rozpatrujący zawiadamia składającego petycję o sposobie jej załatwienia. Na zawiadomienie to nie przysługuje żaden środek zaskarżenia.

Autor: Grzegorz Wójkowski, Stowarzyszenie Aktywności Obywatelskiej Bona Fides, Koordynator akcji Masz głos
Tekst został opracowany na podstawie doświadczeń z realizacji działań dla uczestników i uczestniczek Akcji Masz Głos 2016/2017