Nasze polecajki książkowe na lato

9 lipca 2025

W każde wakacje polecamy Wam lektury dobre na lato i przydane pod kątem działań społecznych. Są naprawdę dobre, co sprawdziliśmy na własne oczy. Lista jest długa, bo zbiera polecajki z ostatnich dwóch lat i jeszcze urośnie – w tym roku też mamy kilka rekomendacji. Śledźcie je na naszym Facebooku i Instagramie.

Olga Gładykowska, koordynatorka z Fundacji Batorego, poleca:

Bibiana Candia „Cukier” Galicyjscy młodzieńcy wyruszają na Kubę do pracy na plantacjach trzciny cukrowej. Autorka, sama pochodząca z hiszpańskiej Galicji, po latach oddaje im głos. W dedykacji pisze: Emigrantom, którzy nie mogli opowiedzieć swojej historii i tym, którzy zostali i nigdy nie dotarł do nich żaden list;
Ander Izagirre „Potosí. Góra, która zjada ludzi” Reportaż o jednym z najbiedniejszych miast w Ameryce Południowej i zupełnie współczesnym wyzysku ludzi, który dzieje się w kopalni srebra w boliwijskich Andach. O walce kobiet i dzieci o swoje prawa. Zdobywca nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego;
Arlie Russel Hochschild „Obcy we własnym kraju” USA i śmiała próba zrozumienia osób o skrajnie odmiennych poglądach politycznych. W punkt w kontekście polaryzacji, ale spokojnie – autorka nie zanudza teoriami socjologicznymi. Książka jest blisko ludzi, daje nadzieję i inspirację;

Paolo Rumiz „Legenda żeglujących gór” Włochy z innej niż zazwyczaj perspektywy. Autor, wędrując po włoskich górach i dolinach, opowiada o miasteczkach i wsiach, czasem wymierających, o historii Włoch, często tej mniej znanej, o ludziach, z którymi podróżuje. Trochę esej, trochę reportaż, trochę książka podróżnicza z ważnymi trudnymi wątkami: zmian klimatycznych, nadmiernej ingerencji człowieka w krajobraz, tożsamości lokalnej zwłaszcza w rejonach przygranicznych. Pięknie napisana i osobista;
Choi Eunyoung, „Uśmiech Shoko” Koreańskie opowiadania, poruszające, może nawet smutne, delikatne, jeśli można tak określić literaturę. Choi dużo pisze o relacjach między kobietami: przyjaźni, pokrewieństwie, koleżeństwie. Pokazuje silę i moc płynącą z wrażliwości. Są też wątki międzypokoleniowe. Dodatkowy plus – przypisy, które doskonale uzupełniają kontekst, być może dla europejskiego czytelnika nieznany;

Rebecca Makkai, „Mam do pana kilka pytań” Książka dla osób szukających czegoś wciągającego, z elementem tajemnicy. Dobrze się czyta, lekka, a porusza ważne społecznie tematy i nie ucieka od trudnych pytań. Bardzo sprawnie napisana, bardzo współczesna powieść.

Małgorzata Łosiewicz, koordynatorka ze Stowarzyszenia Rozwoju Inspiracje, poleca:

Łukasz Drozda „Dziury w ziemi. Patodeweloperka w Polsce” To szybki i zwięzły przegląd sytuacji mieszkaniowej w Polsce;
Filip Springer „Miasto Archipelag” To podróż po Polsce powiatowej, która w swoich snach dalej rozpamiętuje czasy świetności jako miasta wojewódzkie. Polecam jako (była) korespondentka „Miasta Archipelagu”;
Dawid Krawczyk „Cyrk polski” Od festynu do festynu, od miasta do miasta, od północy na południe, od zachodu na wschód – podróż z trzema kampaniami wyborczymi w tle. Z humorem przez kuluary politycznych eventów. W sam raz na środek przedwyborczej objazdówki, która już trwa…;

Monika Pastuszko „Matka polka sika w krzakach” Opowieść o życiu z dzieckiem w mieście wysokich krawężników, nieczynnych toalet, zepsutych wind, w smogu i hałasie. Pisana z poczuciem humoru i z wizją, jak powinny wyglądać przyjazne miasta;
Łukasz Drozda „Miejskie strachy – miasto 15-minutowe, 5G i inne potwory” Przeczytajcie zamiast porannej kawy, bo jest bardziej o polityce niż urbanistyce, choć nie brakuje modnych i nośnych miejskich wątków: słupkozy, masztów telekomunikacyjnych, dróg dla rowerów, miast neuroróżnorodnych, zmian klimatycznych, gentryfikacji i nowych technologii;
Jacek Hołub „Wszystko mam bardziej. Życie w spektrum autyzmu” Osoby w spektrum opowiadają o swojej codzienności, wyzwaniach, barierach i jak to wszystko wpływa na ludzi z ich otoczenia: rodzinę, przyjaciół. Osobista narracja wiele daje tej książce.

Robert Chomicki, koordynator ze Stowarzyszenia Rozwoju Inspiracje, poleca:

Jurgen Tautz „Fenomen pszczół miodnych” Od biologii pszczół, przez ochronę, po zwyczaje, na podstawie których mógłby powstać niejeden kryminał. Zapomnijcie o tym, co widzieliście w filmie „Bee Movie”. Porachunki mafijne, wielkie ucieczki, zdrady, dworskie intrygi, detronizacja, siła wsparcia grupy, a to wszystko w małym ulu;

Agnieszka Maszkowska, koordynatorka z Fundacji Soclab, poleca:

Justyna Suchecka „Pokolenie zmiany. Młodzi o sobie i świecie, który nadejdzie” Przekonacie się, na ile znacie pokolenie Z, czyli urodzone między 1995 a 2012 rokiem. Autorka proponuje test 10 pytań. Challenge accepted? Mówi o tematach, którymi żyje młodzież, lękach i przyszłości napawającej ją, czy aby na pewno optymizmem? Lektura warta uwagi zwłaszcza dla tych Was, którzy pracujecie z młodzieżą.

Piotr Znaniecki, koordynator z Fundacji SocLab, poleca:

Oliver Burkeman „Cztery tysiące tygodni” Tyle tygodni ma każdy z nas w całym życiu. Niewiarygodne? Wystarczy policzyć Jak przeżyć każdy, żeby go nie zmarnować np. na pracę?
James Clear „Atomowe nawyki. Drobne zmiany, niezwykłe efekty” Tytuł jest dwuznaczny – atom to najmniejsza cząstka i źródło ogromnej energii. Czyli jak malutkie zmiany kształtują wielkie przeobrażenia, przede wszystkim naszego życia i nawyków;
Olga Mecking „Niksen. Holenderska sztuka nierobienia niczego” Lech Janerka śpiewa: „wyobraź sobie, że zawsze masz czas”. Dodajcie do tego, że nikt niczego od Was nie wymaga, że nie musicie nic robić: kupować, przechodzić na dietę, ustalać plan treningowy czy harmonogram pracy. Niksen podpowiada, jak osiągnąć ten niełatwy cel;
Artur Schopenhauer „Erystyka czyli sztuka prowadzenia sporów”, Robert Cialdini „Wywieranie wpływu na ludzi”, Józef Kossecki „Tajniki sterowania ludźmi”, Andrzej Kondej „Polowanie na klienta”\Andrzej Batko „Sztuka perswazji, czyli język wpływu i manipulacji”, czyli książki, dzięki którym nie będzie Wam straszny żadne wakacyjny sprzedawca, a w sezonie ich wielu;
i płyta – bo Piotr jest doświadczonym melomanem! – Sex Bomba „Sztuczna inteligencja kontra prawdziwa głupota” Teksty dotykają spraw społecznych, nawet kampanii wyborczych w ostatnich latach, a sama AI pojawia się w przewrotnym kontekście. Płyta ucieszy też Wasze oko – została wydana na kolorowym winylu, oprócz CD i platform streamingowych, a zaprezentowana na festiwalu ROCK NA BAGNIE (OFFICIAL), organizowanym przez lokalną fundację. To muzyka do słuchania mniej przy ognisku, bardziej podczas nocnej jazdy samochodem. Kierowca raczej nie zaśnie.

Karolina Ginejko, koordynatorka ze Stowarzyszenia Bona Fides, poleca:

Anna Malinowska „Od Katowic idzie słońce” Reportaże, z których poznacie historię miasta – kiedyś wsi, a dziś stolicy województwa. Dużo tu o codzienności ludzi, w których życiu Górny Śląsk odgrywa główną rolę;
Agata Romaniuk „Krótko i szczęśliwe” Opowiadania o nie pierwszych, a o późnych i często ostatnich miłościach. Tylko wydawało się, że już wszystko powiedziano o tym uczuciu.

Grzegorz Wójkowski, koordynator ze Stowarzyszenia Bona Fides, biegle władającym językiem hiszpańskim poleca:

Almudena Grandes „Los pacientes del doctor García” („Pacjenci doctora Garcii”) i „La madre de Frankenstein” („Matka Frankensteina”) ¿Pensáis que España y Polonia son dos países muy diferentes? Recomiendo dos libros de Almudena Grandes, también traducidos a nuestro idioma, que muestran la vida de la gente corriente antes, durante y después de la Guerra Civil Española. Os animo a buscar similitudes y diferencias con la época del comunismo en Polonia.

Joanna Ciesielka, koordynatorka z Fundacji Teatrikon, poleca:

Ray Oldenburg „The Great Good Place” To dobra analiza tego, gdzie lubimy odpoczywać. Jakie miejsca są dla nas inspirujące. Jak je projektować, by spełniały funkcje społeczne;
Magdalena Kuszewska, Tomasz Sobierajski „Pokolenia” To świetne uzupełnienie „Pokolenia zmiany” Justyny Sucheckiej, którą wyżej poleca Agnieszka Maszkowska. Analiza socjologiczna kilku generacji i wywiady z wyjątkowymi postaciami, mocno osadzone w polskiej rzeczywistości. Warto sięgnąć też po inne pozycje wydawnictwa Wysoki Zamek, np. „Miasto szczęśliwe” i „Miasto wolne od rowerów” – znajdziecie w nich argumenty za wprowadzaniem niektórych zmian w otoczeniu, które mogą się przydać w rozmowach z władzą.

Agnieszka Trzaska, koordynatorka z Pracowni Zrównoważonego Rozwoju, poleca:

James Suzman „Praca. Historia tego, jak spędzamy swój czas” Jak pracujemy dzisiaj, a jak pracowaliśmy jako zbieracze – łowcy? Jak nasi przodkowie postrzegali pracę? Czy zdobycze cywilizacji, które miały nam ułatwić życie, faktycznie sprawiają, że pracujemy mniej? Jak narodziła się konsumencka rewolucja, która nadaje rytm życiu? Ne te wszystkie pytania znajdziecie odpowiedzi w książce antropologa z Cambridge;
Gabor Mate i Daniel Mate „Mit normalności” Czy bycie ciągle miłym nam służy? Co robimy ze złością? Ta książka może zmienić Wasze podejście do zdrowia, zmusić do rewizji nawyków i przemyślenia rzeczy uchodzących za „normalne”. Dowiecie się m.in., co robią nam niewyrażone emocje, trudne doświadczenia i jakie są przyczyny chorób przewlekłych. Dużo tu prawdziwych historii, ale i badań z zakresu medycyny i nauk społecznych. Bogata bibliografia ucieszy chętnych zgłębiać temat chorób i zdrowia.

Anna Wawrzyniak, koordynatorka z Fundacji Batorego, poleca:

Rebecca Solnit „Matka wszystkich pytań” Jeśli potrzebujesz czegoś otwierającego i zadającego nurtujące pytania
Robert Fabricant, Cliff Kuang, „User Friendly. Jak niewidoczne zasady projektowania zmieniają nasze życie, pracę i rozrywkę” Tu można znaleźć inspiracje, podpatrzeć co i dlaczego pomaga w codziennym życiu, jak kształtujemy swoje otoczenie

Alicja Zaczek-Żmijewska, komunikacja i promocja akcji Masz Głos, poleca:

Katarzyna Kajdanek „Powrotnicy” Zamieszkać pod miastem? Czasami marzenie, czasami konieczność i skutek uboczny polityki mieszkaniowej w Polsce. Ale są tacy, którzy po jakimś czasie wracają do miasta, jeśli ich na ten powrót stać… Opowieść oparta o wywiady, a trochę tekst naukowy o reurbanizacji;
Sylwia Izabela Schab „Dania. Tu mieszka spokój” O urowerowieniu, chyba większym niż w Amsterdamie, o sekrecie dużego zaangażowania społecznego i innych wartościach, przez które Dunki i Duńczycy chcą być postrzegane i postrzegani;
Filip Springer „Dwunaste: nie myśl, że uciekniesz” Poniekąd odwrotność książki z punktu drugiego… z wątkiem prawa Jante. Plus świetne rzemiosło pisarskie.