Wysprzątać Wielkopolski Park Narodowy

Sprawa śmieci jest niełatwa nie tylko w chwili segregacji, ale też usuwania z przestrzeni publicznej. Przekonał się o tym Wolontariat WPN, który za sprzątanie terenów Wielkopolskiego Parku Narodowego otrzymał nagrodę Super Głos w 2021.

Wolontariat WPN zajął się zbieraniem śmieci w Wielkopolskim Parku Narodowym. Ciągle jest ich tu dużo, bo Park ze wszystkich stron otaczają gminy o bardzo wysokim stopniu rozwoju budownictwa mieszkaniowego i infrastruktury. Jest on też jednym z najczęściej odwiedzanych parków narodowych. Jednak to nie turyści są głównymi odpowiedzialnymi za zanieczyszczanie tych terenów, ale w dużej mierze okoliczni mieszkańcy. Świadczy o tym charakter znajdowanych przez Wolontariat WPN śmieci: odpady budowlane, poremontowe, szkło itp. Większość z nich można znaleźć na terenach granicznych gmin i WPN, w otulinie Parku, która również podlega ochronie.

Kontrowersje z odpadami

Choć zbieranie śmieci nie powinno być dla nikogo problemem, zdjęcia i relacje w mediach społecznościowych Wolontariatu WPN z akcji sprzątania Parku nie od razu były dobrze przyjmowane. Aktywiści nie chcieli krytykować zaniedbań, a informować o stanie środowiska. Iwona Janicka, koordynatorka akcji Masz Głos, podkreśla, że działania wolontariuszy nie są wymierzone przeciwko komuś. Służą jedynie dobru środowiska naturalnego i przyrody, są dla dobra wspólnego.  Niemniej zdjęcia i relacje z akcji sprzątania Parku budziły emocje i były wyzwaniem dla niektórych włodarzy i władz Parku, odpowiadających za dany teren, a śmieci przeleżały przecież wiele lat.

Problemem okazał się też odbiór zebranych śmieci. Park nie ma w swoim budżecie wystarczającej kwoty na zagospodarowanie odpadów, by robić akcje sprzątania częściej niż sezonowo. Podobny kłopot jest z odbiorem śmieci z terenów przygranicznych Parku, które należą do gmin i zgodnie z obowiązującym prawem, to do nich należy usuwanie śmieci. O ile wolontariusze wystarali się, by śmieci z terenu Parku odbierały służby leśne, o tyle ustalenia i negocjacje z gminami układały się już różnie.  Łatwo poszło z miastem Puszczykowo i gminą Mosina. Raz śmieci odebrała też gmina Komorniki. Póki co, jeszcze nie powiodło się zorganizowanie akcji sprzątania w otulinie Parku na terenach innych gmin, w tym Stęszewa, właśnie z racji braku porozumienia w kwestii odbioru odpadów, a jest ich sporo. Patrolowcy wciąż wyszukują miejsca, które wymagają interwencji. Jeśli wysypiska są niewielkie, po zgłoszeniu likwiduje je służba Parku. W przypadku większego zaśmiecenia sprawę muszą ustalać ze wszystkimi stronami.

Sprawa większego kalibru

Największym sukcesem grupy było doprowadzenie do usunięcia wysypiska śmieci z terenu Parku, na którym znajduje się jeden ze szpitali Wielkopolskiego Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii. Wolontariusze odkryli tutaj wielotonowe pokłady odpadów: budowlanych, poremontowych, zużytego sprzętu elektronicznego, części samochodowe, szkło okienne, a nawet odpady medyczne: igły, cewniki, fiolki, o pakowania po lekach. Wszystko udokumentowali na zdjęciach i skierowali pismo zawiadamiające o stanie rzeczy do dyrekcji WPN i do Urzędu Marszałkowskiego. Podczas spotkania z urzędnikami dostali zapewnienie, że sprawa będzie załatwiona. Jednak nie wykonano żadnego ruchu, by zlikwidować wysypisko, zagrażające zdrowiu i życiu ludzi, zwierząt żyjących na tym terenie. Po roku wolontariusze wrócili na teren wysypiska, zrobili oględziny i przygotowali materiał, który poszedł do mediów lokalnych z prośbą o nagłośnienie tematu. Zadziałało. Odbyła się wizja lokalna z udziałem przedstawicieli Wolontariatu i szpitala. Powstał protokół z oględzin miejsca. „Otrzymaliśmy zapewnienie, że śmieci zostaną usunięte i choć żaden oficjalny komunikat w tej sprawie nie został jeszcze wydany, z oględzin miejsca przez naszych wolontariuszy wynika, że znaczna część wysypiska już została zlikwidowana. To nasz wielki sukces”, mówi Magdalena Madajczyk-Głowacka. Więcej o sprawie na stronie Wolontariatu WPN.

Działania Wolontariatu WPN nie ograniczają się tylko do zbierania śmieci. Grupa edukuje też dzieci i młodzież w zakresie dbania o naturę, a w jej gronie są rodzice, którzy przychodzą na akcje sprzątania wraz ze swoimi dziećmi. Z kolei one stają się ambasadorami akcji sprzątania w swoim środowisku. Wolontariusze nagrywają filmiki edukacyjne. Jeden z nich został już rozesłany do szkół i grup nauczycielskich na Facebooku.

*

Wolontariat WPN jest młodą, ale prężnie działającą grupą osób pracujących społecznie na rzecz Wielkopolskiego Parku Narodowego. Działają od 2019 i w ciągu pierwszego roku aktywności mieli na koncie 30 interwencji i akcji na terenie Parku. Zebrano wówczas około 60 000 litrów odpadów, ujawnili zrzuty śmieci, w tym gruzu, szkła, betonu komórkowego. Wolontariusze sprawdzają także stan infrastruktury turystycznej, zabezpieczają miejsca niebezpieczne, takie jak stare studzienki kanalizacyjne. Rozwijają program współpracy ze szkołami i innymi organizacjami społecznymi, działającymi w regionie, z lokalną prasą i radiem.  Są całkowicie oddolną inicjatywą zaakceptowaną przez dyrekcję WPN.