Pomiń menu

Wybory 2018 – pytania i odpowiedzi

Na tej stronie publikujemy odpowiedzi na pojawiające się pytania dotyczące październikowych wyborów samorządowych. Jeżeli masz jakieś pytanie, możesz je przysłać na [email protected], a poprosimy o opinię eksperta.

Uwaga! Przed zadaniem pytania upewnij się, że nie ma na nie odpowiedzi w Poradniku wyborcy, Poradniku kandydatki i kandydata, lub na portalach informacyjnych Państwowej Komisji Wyborczej!

Odpowiedzi na pytania: Piotr Jakubowski (autor Poradnika wyborcy i Poradnika kandydatki i kandydata)

 


Czy kandydując w wyborach samorządowych i jednocześnie prowadząc działalność gospodarczą (fotografia i reklama) możemy świadczyć usługi na rzecz innych kandydatów? Konkretnie chodzi o to czy możemy robić zdjęcia do kampanii innym kandydatom z naszej gminy, z innych gmin itd. lub drukować dla nich ulotki czy plakaty?

Kandydowanie w wyborach samorządowych nie wyklucza świadczenia na rzecz innych komitetów wyborczych usług technicznych takich jak wykonywanie fotografii kandydatów czy drukowanie ulotek lub plakatów. Należy jednak podkreślić, że świadczenie takich usług powinno odbywać się na zasadach rynkowych. W szczególności oznacza to, że nie mogą być one świadczone po zaniżonej cenie – mogłoby to zostać uznane za udzielenie korzyści majątkowej.

 


Zarejestrowałem KWW, mam kandydatów na radnych i startuję na stanowisko wójta. Gmina liczy ok. 7800 mieszkańców. Moje pytanie dotyczy  finansowania kampanii wyborczej. Jakie kwoty można wydać na kampanię radnych a ile na kampanię wójta? Czy oprócz konta bankowego jest potrzebny jakiś regon czy inna rejestracja potrzebna do założenia konta? Czy wydatki na kampanię można łączyć? Finansami zajmuje się pełnomocnik finansowy? Czy gmina może odmówić wynajmu pomieszczeń do przeprowadzenia spotkań z mieszkańcami?

Limity wydatków komitetów wyborczych na agitację wyborczą w wyborach do rad, jak i w wyborach wójta określa kodeks wyborczy.

Jeśli chodzi o wydatki komitetu wyborczego na agitację w wyborach do rady gminy, punkt wyjścia powinno stanowić określenie kwoty przypadającej na jeden mandat radnego. Jest to wartość kluczowa dla ustalenia omawianego limitu. W gminie liczącej ok. 7800 mieszkańców będzie to 1000 zł (tysiąc złotych) na jeden mandat radnego. Limit wydatków ustalany jest poprzez pomnożenie tej kwoty przez liczbę mandatów przypadających na okręg lub okręgi, w których komitet wyborczy zarejestrował kandydatów. W niniejszym wypadku mamy do czynienia z gminą poniżej 20 000 mieszkańców. W związku z tym, w każdym okręgu wyborczym tworzonym do wyboru rady w tej gminie wybiera się jednego radnego. Przykładowo więc, jeśli Pana komitet zarejestruje kandydatów w trzech okręgach wyborczych, limit wydatków na agitację wyniesie 3000 zł (trzy tysiące złotych).

W związku z tym, że Pana komitet zamierza zgłosić zarówno kandydatów na radnych, jak również kandydata na wójta, do kwoty ustalonej w opisany powyżej sposób dodaje się kwotę stanowiącą limit wydatków związanych z prowadzeniem kampanii wyborczej kandydata na wójta. Ustalanie limitu wydatków na kampanię wyborczą kandydata na wójta przebiega na odmiennych zasadach. W tym przypadku, jeśli chodzi o gminą liczącą ok. 7800 mieszkańców, mnoży się dokładną liczbę mieszkańców gminy przez kwotę 60 groszy.

Wyraźnego zaznaczenia wymaga, że limit wydatków na agitację wyborach do rad ulega zwiększeniu o kwotę limitu wydatków w kampanii wyborczej kandydata na wójta. Kwoty te nie są zatem odrębne, lecz podlegają zsumowaniu.

W odniesieniu do rachunku bankowego należy wskazać, że środki finansowe komitetu wyborczego są gromadzone wyłącznie na jednym rachunku bankowym. Komitet wyborczy powinien uzyskać wpis do Rejestru Gospodarki Narodowej (REGON) oraz numer identyfikacji podatkowej (NIP). W oparciu o wyjaśnienia Państwowej Komisji Wyborczej warto wskazać, że bank, który otwiera rachunek, może zażądać od pełnomocnika finansowego komitetu wyborczego podania numer REGON i numeru NIP. Podstawę do otwarcia rachunku bankowego, dokonania wpisu do REGON i nadania numeru NIP stanowi postanowienie o przyjęciu zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego.

Jeśli chodzi o możliwość odmówienia przez gminę wynajęcia lokalu wyborczego w celu zorganizowania spotkania wyborczego, należy wskazać, że przepisy nie nakładają na gminy obowiązku zawierania tego rodzaju umów. Zawieranie umów najmu określonych lokali użytkowych, przeznaczonych np. do organizacji spotkań, stanowi uprawnienie gminy. Decyzja w tym zakresie podejmowana jest przez jej odpowiednie organy. Wydaje się, że jeśli nie istnieją żadne podstawy domagania się przez konkretną osobę zawarcia umowy najmu, takie jak np. umowa przedwstępna,  nie można skutecznie żądać od gminy wynajęcia takiego lokalu.

Warto przy tym przypomnieć, że kodeks wyborczy zawiera przepisy, z których wynikają ograniczenia w zakresie udostępniania przez gminę określonych lokali. Chodzi tu przede wszystkim o zakaz prowadzenia agitacji wyborczej w niektórych miejscach, w tym w urzędach jednostek samorządu terytorialnego. Niewątpliwie wyklucza to udostępnianie tej przestrzeni przez gminę na użytek spotkań agitacyjnych. Ograniczenia w zakresie udostępniania lokali wynikać mogą również z przepisów formułujących zakazy przyjmowania przez komitety korzyści majątkowych o charakterze niepieniężnym. Za korzyść taką mogłoby zostać uznane nieodpłatne udostępnienie przez gminę lokalu w celu przeprowadzenia spotkania wyborczego. Przepisy dopuszczają jedynie możliwość nieodpłatnego korzystania przez komitet wyborczy w czasie kampanii wyborczej z lokalu osoby wchodzącej w skład tego komitetu.

 


Czy pracownik jednostki samorządu terytorialnego nie może być przewodniczącym komitetu wyborczego? Jaka podstawa prawna reguluje ten problem?

Przesyłam odpowiedź na zadane pytanie, precyzyjną na tyle, na ile pozwalał zakres informacji wynikających z wiadomości.

Domyślam się, że osoba zadająca pytanie o przewodniczącego komitetu wyborczego, miała na myśli pełnomocnika wyborczego jako osobę uprawnioną do występowania na rzecz i w imieniu komitetu wyborczego. Przepisy kodeksu wyborczego nie formułują szczególnych wymogów wobec osób pełniących funkcję pełnomocnika wyborczego. W tym świetle nie istnieją więc przeszkody, aby pracownik samorządowy był pełnomocnikiem wyborczym komitetu wyborczego.

W poszukiwaniu ewentualnych ograniczeń w tym zakresie warto jednak sięgnąć jeszcze do ustawy o pracownikach samorządowych. Art. 30 ust. 1 tej ustawy stanowi, że pracownik samorządowy zatrudniony na stanowisku urzędniczym, w tym kierowniczym stanowisku urzędniczym, nie może wykonywać zajęć pozostających w sprzeczności lub związanych z zajęciami, które wykonuje w ramach obowiązków służbowych, wywołujących uzasadnione podejrzenie o stronniczość lub interesowność oraz zajęć sprzecznych z obowiązkami wynikającymi z ustawy. Konsekwencje naruszenia tego zakazu są dotkliwe – jest to rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia lub odwołanie pracownika.

Poszukując odpowiedzi na zadane pytanie, przede wszystkim należy więc określić jakiego rodzaju stanowisko zajmuje dany pracownik. Jeśli będzie to np. stanowisko o charakterze wyłącznie pomocniczym lub obsługowym, powyższe ograniczenia nie będą miały zastosowania. Jeśli jednak pełnomocnikiem wyborczym byłaby osoba zajmująca stanowisko urzędnicze, wydaje się, że należałoby rozważyć czy nie występuje ryzyko naruszenia omawianego zakazu. W mojej ocenie, nie można bowiem definitywnie wykluczyć sytuacji, w której pełnienie funkcji pełnomocnika wyborczego prowadziłoby do powstania kolizji (sprzeczności) pomiędzy związanymi z nią interesami pracownika a interesami, wynikającymi z zatrudnienia w samorządzie terytorialnym, oraz do wystąpienia uzasadnionych podejrzeń o stronniczość lub interesowność. Trudno zaproponować w tym miejscu jakiś niezawodny mechanizm oceny ryzyka występowania takich kolizji. Wymaga to każdorazowego uwzględniania obowiązków służbowych danego pracownika.

Podkreślenia wymaga też, że kodeks wyborczy wyłącza możliwość pełnienia funkcji pełnomocnika finansowego przez funkcjonariuszy publicznych w rozumieniu art. 115 §13 kodeksu karnego (art. 127 §2 pkt 3 kodeksu wyborczego). Kodeks karny wśród funkcjonariuszy publicznych wymienia m.in. osoby, będące pracownikami samorządu terytorialnego, chyba, że pełnią wyłącznie czynności usługowe (art. 115 §15 pkt 4) kodeksu karnego). Pracownik samorządowy, który nie pełni wyłącznie czynności usługowych nie może zatem być pełnomocnikiem finansowym komitetu wyborczego.

Wreszcie, warto zaznaczyć, że w przypadku, gdy komitet wyborczy wyborców utworzony został jedynie w celu zgłoszenia kandydatów na radnych do rady gminy w gminie liczącej do 20 000 mieszkańców, pełnomocnik wyborczy jest jednocześnie pełnomocnikiem finansowym komitetu. W związku z tym, pełnomocnik wyborczy powinien spełniać wymogi stawiane pełnomocnikom finansowym. Pracownik samorządowy, który nie pełni wyłącznie czynności usługowych, nie mógłby być wówczas pełnomocnikiem wyborczym.

 


Czy jako pracownik organu zespolonej administracji rządowej (wojewódzkiego konserwatora zabytków) mogę ubiegać się o mandat radnego, jakie skutki prawne niesie ewentualne podjęcie takiej decyzji oraz czy istnieje możliwość jednoczesnej kontynuacji dotychczasowego zatrudnienia w tutejszym urzędzie oraz pełnienie ewentualnego mandatu radnego, jeśli tak zadecydują wyborcy?

Na wstępie należy wskazać, że osoby zatrudnione na stanowiskach urzędniczych w delegaturze wojewódzkiego urzędu ochrony zabytków wchodzą w skład korpusu służby cywilnej i objęte są ustawą o służbie cywilnej. Osoby, które nie zajmują stanowiska urzędniczego w takiej delegaturze są pracownikami, znajdującymi się poza tym korpusem. Niniejsza informacja dotyczy zależności między zatrudnieniem w służbie cywilnej a sprawowaniem mandatu radnego.

Zgodnie z ustawą o służbie cywilnej członek korpusu służby cywilnej nie może łączyć zatrudnienia w służbie cywilnej z mandatem radnego. Oznacza to, że w ustawie tej sformułowany został ustawowy zakaz łączenia mandatu radnego z takim zatrudnieniem. Kodeks wyborczy wiąże z naruszeniem tego zakazu poważną konsekwencję w postaci wygaśnięcia mandatu radnego.

Nadesłane pytanie dotyczy sytuacji zatrudnienia w służbie cywilnej przed dniem wyboru radnego. Wybrany radny obowiązany jest wówczas do zrzeczenia się swojej funkcji w służbie cywilnej w ciągu trzech miesięcy od dnia złożenia ślubowania. Jeżeli radny nie zrzeknie się tej funkcji we wskazanym terminie, rada stwierdza wygaśnięcie jego mandatu, w drodze uchwały, w terminie miesiąca od upływu tego terminu. Zatem, jeśli członek korpusu służby cywilnej chce sprawować mandat radnego, powinien rozwiązać stosunek pracy.

 


Czy jest możliwość zgłoszenia jako kandydata na radnego gminy osoby, która w chwili zgłoszenia nie zamieszkuje jeszcze na terenie danej gminy? W chwili wyborów tj. 21 października będzie ona już mieszkała na terenie gminy z której chce kandydować.

Kodeks wyborczy uzależnia zarówno prawo do wybierania, jak również prawo do bycia wybieranym od stałego zamieszkiwania przez daną osobę na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego. Należy pamiętać o tym, że kandydaci na radnych zgłaszani są przez komitety wyborcze w formie list kandydatów. Listy takie muszą odpowiadać wymaganiom formalnym przewidzianym przepisami kodeksu. Wśród wymagań tych znalazło się m.in. wskazanie miejsca zamieszkania kandydata oraz dołączenie pisemnego oświadczenie kandydata o posiadaniu prawa wybieralności do danej rady. Oświadczenie takie stanowi potwierdzenie przez kandydata, że spełnia on warunki prawa wybieralności wymagane przez kodeks – w tym warunek dotyczący miejsca zamieszkania. Wobec tego należy uznać, że osoba zamieszkała w gminie X nie może złożyć zgodnego z prawdą oświadczenia o posiadaniu prawa wybieralności w wyborach do rady gminy Y. W chwili zgłoszenia nie posiada ona bowiem jeszcze prawa wybieralności w wyborach do rady gminy Y, nawet jeśli w przyszłości planuje przeprowadzić się do tej gminy. Przepisy kodeksu wyborczego nie przewidują zaś zgłoszeń warunkowych, pozwalających np. na zobowiązaniu, że kandydat w dniu wyborów będzie już stale zamieszkiwał na obszarze danej jednostki.

W tym miejscu należy też zwrócić uwagę na przepis art. 248 pkt 1) kodeksu karnego. Zgodnie z nim, kto sporządza listę kandydujących, z wpisaniem nieuprawnionych, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Oznacza to, że sporządzenie listy kandydatów zawierającej kandydata nieuprawnionego (w omawianej sytuacji byłby to kandydat nie zamieszkujący na stałe na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego) stanowi przestępstwo.

Podsumowując, w mojej ocenie zgłoszenie kandydata na radnego osoby, która nie ma stałego miejsca zamieszkania na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego, niestety nie jest możliwe.

 


Jak reagować na zaobserwowane/wykryte nieprawidłowości podczas przebiegu wyborów? Dotyczy to trzech grup: wyborców, obserwatorów miejscowych i obserwatorów zamiejscowych (czyli tych, którzy są z innego okręgu wyborczego).

Generalnie, wyborcy mogą poinformować o określonych nieprawidłowościach członków obwodowej komisji wyborczej. Istotna jest tu zwłaszcza rola przewodniczącego obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania, który czuwa nad zapewnieniem tajności głosowania oraz nad utrzymaniem porządku i spokoju w czasie głosowania. Ponadto, wyborcy mogą złożyć skargę na działalność komisji wyborczej. Jak już wspomniano, skargę na działalność obwodowej komisji wyborczej, która odpowiada za przeprowadzenie głosowania w obwodzie, rozpatruje właściwa okręgowa komisja wyborcza. Tytułem doprecyzowania wcześniejszych rozważań w zakresie skarg należy wskazać, że zgodnie z uchwałą PKW z 25 sierpnia 2014 r. w sprawie regulaminów terytorialnych i obwodowych komisji wyborczych powołanych do przeprowadzenia wyborów do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw i rad dzielnic m.st. Warszawy oraz wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, okręgowa komisja wyborcza niezwłocznie bada każdą skargę na działalność obwodowej komisji wyborczej, występuje o usunięcie stwierdzonych uchybień oraz zawiadamia pisemnie skarżącego, i w miarę potrzeby komisarza wyborczego, o rozstrzygnięciu i czynnościach podjętych w związku ze sprawą. Oprócz złożenia skargi do okręgowej komisji wyborczej, wyborcy mogą poinformować o wystąpieniu naruszeń inne, właściwe organy sprawujące nadzór nad przestrzeganiem prawa wyborczego. Warto zauważyć, że zgodnie z uchwałą PKW z 25 lutego 2018 r. w sprawie określenia właściwości terytorialnej i rzeczowej komisarzy wyborczych oraz ich siedzib, a także trybu pracy komisarzy wyborczych, komisarz wyborczy, w razie stwierdzenia uchybienia w działalności określonej terytorialnej lub obwodowej komisji wyborczej, udziela im wskazówek co do ich usunięcia.

Krótko mówiąc, wyborca, który dostrzeże nieprawidłowości związane z głosowaniem może:

  1. zwrócić na nie uwagę członkom komisji wyborczej; uwagi dotyczące głosowania mogą być przekazywane w szczególności przewodniczącemu obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania;
  2. złożyć skargę; jeśli nieprawidłowości dotyczą działalności obwodowej komisji wyborczej, skargę rozpatruje okręgowa komisja wyborcza, która powinna uczynić to niezwłocznie;
  3. powiadomić o naruszeniu właściwy organ sprawujący nadzór nad przestrzeganiem prawa wyborczego.

Również inne osoby, w tym obserwatorzy społeczni i międzynarodowi obserwatorzy wyborów, mogą reagować na dostrzeżone naruszenia w sposób opisany wyżej. Należy zaakcentować, że podjęcie opisanych w niniejszej informacji działań nie jest uzależnione od spełnienia szczególnych przesłanek, takich jak miejsce zamieszkania czy umieszczenie w rejestrze wyborców. Warto też pamiętać o następczym środku reakcji na nieprawidłowości jakim są protesty wyborcze.

 


Czy osoba spokrewniona z kandydatem na radnego lub wójta może zostać mężem zaufania?

Wśród osób, które nie mogą być mężami zaufania przepisy wymieniają jedynie kandydatów w wyborach, komisarzy wyborczych, pełnomocników wyborczych, pełnomocników finansowych, urzędników wyborczych i członków komisji wyborczych. Nie ma wobec tego przeszkód, by mężem zaufania została osoba spokrewniona z kandydatem w wyborach.

 


W jaki sposób i komu można zgłaszać naruszenia prawa wyborczego przez kandydatów i kandydatki?

Możliwe do podjęcia działania w ramach zadania polegającego na kontroli przestrzegania przez kandydatów i kandydatki prawa wyborczego są proste. Naruszenia wymienione w tym zadaniu, takie jak odpowiednie oznaczanie materiałów wyborczych czy naruszenie ciszy wyborczej, stanowią w przeważającej mierze wykroczenia. Jedynie organizowanie niedopuszczalnych konkursów, loterii czy gier stanowi występek – czyli przestępstwo. W sytuacji zauważenia danego naruszenia przez uczestników, powinni oni powiadomić Policję (w przypadku niedopuszczalnych konkursów możliwe jest również zawiadomienie prokuratury). Jeśli sposób umieszczenia plakatów lub haseł wyborczych może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi albo bezpieczeństwu mienia bądź bezpieczeństwu w ruchu drogowym Policja lub straż gminna są obowiązane do usunięcia takich materiałów na koszt komitetów wyborczych. Zatem, w przypadku dostrzeżenia tego rodzaju zagrożenia uczestnicy powinni powiadomić te organy. Wreszcie, do wójta należy postanowienie o usunięciu plakatów i haseł wyborczych oraz urządzeń ogłoszeniowych służących agitacji, które nie zostały usunięte w terminie 30 dni po dniu wyborów. Jego działanie nie zależy od jakichkolwiek zawiadomień, jednak uczestnicy oczywiście mogą zwrócić jego uwagę na problem z np. nieusuniętymi w terminie plakatami.

 


Kto odpowiada za organizację wyborów oraz w jaki sposób i komu zgłaszać nieprawidłowości w tym zakresie?

Wybory do rad gmin przeprowadzają obwodowe i gminne komisje wyborcze. Wybory do rad powiatów przeprowadzają obwodowe i powiatowe komisje wyborcze. Wybory do sejmików województw przeprowadzają obwodowe, powiatowe i wojewódzkie komisje wyborcze. Wszystkie wskazane komisje przeprowadzają wybory pod nadzorem PKW i komisarzy wyborczych. Wybory wójtów są organizowane i nadzorowane przez PKW i komisarzy wyborczych.Wybory te przeprowadzają komisje powołane do przeprowadzenia wyborów rad gmin. Należy też przypomnieć o tym, że w każdej gminie działają urzędnicy wyborczy, do których należy m.in. przygotowanie i nadzór pod kierownictwem komisarza wyborczego nad przebiegiem wyborów w obwodowych komisjach wyborczych.

Powyższy opis właściwych organów wyborczych jest istotny z punktu widzenia podmiotu, który można zawiadomić w razie nieprawidłowości. Zaniedbania mogą bowiem wynikać z niewłaściwego wykonywania kompetencji przez dany organ. Środkiem reakcji na naruszenia może być złożenie skargi na działanie organu. Jeśli skarga dotyczy działania gminnej, powiatowej lub wojewódzkiej komisji wyborczej skarga powinna być skierowana do właściwego komisarza wyborczego. Jeśli skarga dotyczy działań lub zaniechań obwodowych komisji wyborczych, skarga powinna być skierowana do okręgowej komisji wyborczej.

Z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w kodeksie, obsługę i techniczo-materialne warunki pracy obwodowych i terytorialnych komisji wyborczych oraz wykonania zadań związanych z organizacją i przeprowadzaniem wyborów na obszarze gminy, powiatu lub województwa zapewnia odpowiednio wójt, starosta lub marszałek województwa. W tym przypadku, jeśli uczestnicy chcieliby złożyć skargę na działania wójta, starosty lub marszałka województwa, powinni oni skierować ją do właściwego wojewody. W przypadku niedociągnięć wójta innych niż wymienione, organem właściwym do rozpatrzenia skargi jest rada gminy. O nieprawidłowościach leżących po stronie urzędników wyborczych powiadomiony powinien być z kolei właściwy komisarz wyborczy, jako ich zwierzchnik.

Skargi wnoszone są zasadniczo w trybie przewidzianym w kodeksie postępowania administracyjnego, przybliżonym niżej.

Warto pokrótce omówić procedurę składania skarg. Skargi składa się do organów właściwych do ich rozpatrzenia. Przykładowo, jeśli wójt ani upoważniony przez niego pracownik urzędu gminy nie przekaże wyborcy niepełnosprawnemu informacji, które ma on prawo uzyskać na mocy przepisów kodeksu wyborczego (np. o właściwym dla siebie obwodzie głosowania czy o terminie wyborów) skarga powinna zostać skierowana do wojewody. Warto jednak pamiętać o tym, że skierowanie skargi do niewłaściwego organu nie uniemożliwia jej rozpoznania – wydłuża jedynie ten proces. Organ, który otrzymał skargę, jednak nie jest właściwy do jej rozpoznania, w terminie nie dłuższym niż 7 dni przekazuje skargę organowi właściwemu, zawiadamiając o tym skarżącego, lub wskazuje skarżącemu właściwy organ. Skarga załatwiana jest w terminie miesiąca. Wyjątek stanowi sytuacja, w której skargę składa poseł na Sejm, senator lub radny, którzy wnieśli skargę we własnym imieniu albo przekazali do załatwienia skargę innej osoby. Podmioty te powinny być zawiadomione o sposobie rozpatrzenia skargi lub o stanie jej rozpatrzenia w terminie 14 dni.

Skarga powinna wskazywać osobę, od której pochodzi, jej adres oraz żądanie. Powinna ona wskazywać nieprawidłowość będącą jej przedmiotem. Warto też wskazać, że skarga może być wnoszona pisemnie lub ustnie do protokołu. Skarga wnoszona pisemnie powinna być podpisana.

Warto też wskazać, że uczestnicy oprócz wnoszenia skarg, mają też prawo składania wniosków, których przedmiotem będzie np. ulepszenie organizacji. Do ich wnoszenia również znajdują zastosowanie przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Wniosek składany jest do organu właściwego ze względu na jego przedmiot (czyli np. do wójta zgłoszony może być wniosek o zamieszczenie na odpowiedniej stronie internetowej wymaganych informacji również w formie graficznej). Procedura jest w tym zakresie bardzo podobna w składania skarg. W szczególności, wniosek może być zatem wniesiony ustnie do protokołu lub pisemnie. Powinien wskazywać osobę, od której pochodzi, jej adres oraz żądanie (powinien zawierać określenie swojego przedmiotu, propozycję rozwiązania itp.). Wniosek wnoszony pisemnie powinien być podpisany. Również w tej sytuacji zasadą jest miesięczny termin rozpatrzenia wniosku. Reguły dotyczące wniosków składanych przez posłów, senatorów i radnych znajdują odpowiednie zastosowanie.

 


Czy na plakacie wyborczym, na którym widnieje nazwa komitetu, powinna znaleźć się również osobna informacja o źródle finansowania?

Przepisy kodeksu wyborczego nie nakładają obowiązku wskazywania w materiałach wyborczych takich jak plakaty, informacji na temat źródeł ich finansowania. Materiały takie muszą jednak zawierać wyraźne oznaczenie komitetu wyborczego, od którego pochodzą. Warto zwrócić uwagę, że wskazanie od kogo pochodzi dany materiał i przez kogo jest on opłacany, wymagane jest w odniesieniu do informacji, komunikatów, apeli i haseł wyborczych, ogłaszanych w prasie drukowanej na koszt komitetów wyborczych. Osobą odpowiedzialną za umieszczenie takiego wskazania jest redaktor, czyli dziennikarz decydujący lub współdecydujący o publikacji materiałów prasowych.