Pomiń menu

Scenariusz – Fundusz sołecki

Krok 1. Sprawdźcie, czy w Waszej gminie/mieście jest fundusz sołecki

Informacje na ten temat znajdziecie na stronie internetowej Urzędu Gminy/Miasta lub w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) gminy/miasta. Z pewnością wiedzą o tym również Wasi radni i radne oraz sołtysi i sołtyski. Pamiętajcie, że możecie zapoznać się ze wszystkimi dokumentami dotyczącymi funduszu sołeckiego! Scenariusz ten kierujemy w pierwszej kolejności do samorządów, w których podjęta została uchwała o wyodrębnieniu funduszu sołeckiego.


Jeśli w Waszej gminie/mieście nie ma funduszu sołeckiego:

Krok 2. Poznajcie kontekst, przygotujcie argumenty

Zacznijcie od zebrania informacji na temat finansów gminnych i wyliczenia kwot funduszu sołeckiego:

  • sprawdźcie, jakie były w ubiegłym roku dochody bieżące gminy (to informacja potrzebna do wyliczenia kwot funduszu sołeckiego dla poszczególnych sołectw w gminie) oraz jakie były wydatki bieżące gminy (dzięki temu zobaczycie, jaka jest kondycja finansowa gminy i lepiej przygotujecie argumentację). Informacje te znajdziecie w sprawozdaniu z wykonania budżetu za rok poprzedni.
  • dowiedzcie się ile mieszkanek i mieszkańców liczy gmina oraz poszczególne sołectwa. Informacje te otrzymacie w urzędzie gminy (urząd stanu cywilnego).
  • wyliczcie kwoty funduszu sołeckiego według wzoru z ustawy (jak to zrobić, dowiecie się np. tutaj).

Mając już wyliczone kwoty środków, jakie mogłyby przypaść poszczególnym sołectwom, oraz kwotę bazową gminy, sprawdźcie, jakie zwroty z budżetu państwa mogłaby otrzymać gmina (gminom, które wprowadzają fundusz sołecki przysługują pieniądze z budżetu państwa – wysokość zwrotu jest uzależniona od kwot wyliczanych na podstawie dochodów gminy oraz liczby mieszkanek i mieszkańców).

Znajdźcie przykładowe wnioski do funduszu sołeckiego oraz sprawdźcie, czy w sąsiednich gminach są takie fundusze.

Na podstawie zebranych informacji przygotujcie argumenty za wprowadzeniem funduszu sołeckiego w swojej gminie!

Krok 3. Przygotujcie wniosek/petycję i zbudujcie poparcie

Aby zwiększyć szansę na powodzenie inicjatywy wprowadzania funduszu sołeckiego w Waszej gminie, postarajcie się zbudować szerokie poparcie dla tego pomysłu.

Przede wszystkim porozmawiajcie z sołtysami lub sołtyskami, opowiedzcie im o zaletach funduszu sołeckiego i zachęćcie ich do podpisania wniosku lub petycji o wyodrębnienie w Waszej gminie funduszu sołeckiego.

Porozmawiajcie z radnymi i przedstawcie im argumenty za wprowadzeniem funduszu sołeckim. Spotkajcie się w tej sprawie także z wójtem/burmistrzem/prezydentem.

Zorganizujcie spotkanie dla mieszkanek i mieszkańców dotyczące korzyści z wprowadzenia funduszu sołeckiego. Jeżeli zamierzacie składać petycję, spróbujcie zachęcić ich do jej podpisania.

Krok 4. Złóżcie wniosek/petycję w sprawie funduszu sołeckiego

Przygotowane wcześniej wniosek/petycję wraz z zebranymi podpisami złóżcie do rady gminy. Pamiętajcie, aby dowiedzieć się kiedy wniosek/petycja będą rozpatrywane. Ważne jest, abyście wzięli udział w posiedzeniu komisji oraz w sesji rady gminy, podczas których Wasz wniosek będzie rozpatrywany. Spróbujcie zaprosić inne osoby popierające wniosek, aby też przyszły na te posiedzenia.

Pamiętajcie, że uchwała o wyodrębnieniu funduszu sołeckiego musi zostać podjęta do 31 marca każdego roku!

Jeżeli uda Wam się wprowadzić fundusz sołecki w gminie, możecie podjąć kolejne kroki, które mają na celu jego jak najlepsze wykorzystanie.


Jeśli w Waszej gminie/mieście jest fundusz sołecki:

Krok 2. Zorganizujcie spotkanie mieszkańców

Zanim podczas zebrania wiejskiego podejmiecie wiążące decyzje dotyczące funduszu sołeckiego, warto wcześniej spotkać się i podyskutować o pierwszych pomysłach. Warto je zapisać, przygotować wstępne kosztorysy i pomyśleć nad uzasadnieniem Waszych przedsięwzięć. Najlepiej, aby spotkanie mieszkańców odbyło się kilka tygodni przed właściwym zebraniem wiejskim. W przypadku ewentualnych wątpliwości będzie wtedy czas na ewentualne zasięgnięcie porady czy dany pomysł można sfinansować z funduszu sołeckiego. O czym należy pamiętać na tym etapie:

  • Przygotujcie informację dla mieszkańców i mieszkanek sołectwa dotyczącą funduszu sołeckiego. Napiszcie, o jakiej kwocie będziecie decydować.
  • Porozmawiajcie z sołtysem, w jaki sposób dotrzeć z informacjami o funduszu sołeckim do wszystkich mieszkańców i mieszkanek Waszej miejscowości. Być może w sołectwie funkcjonuje już dobry sposób komunikowania się z mieszkańcami i mieszkankami – np. sołtys lub sołtyska oprócz zwyczajowego naklejania ogłoszeń wysyła także SMS-y.
  • Spróbujcie dotrzeć do jak największej liczby mieszkańców i mieszkanek Waszego sołectwa. Także do tych, którzy na co dzień nie biorą aktywnego udziału w życiu wsi (np. mieszkają na uboczu bądź ze względu na podeszły wiek rzadziej uczestniczą we wspólnych wydarzeniach). Zwyczajowo informacje w sołectwie przekazuje się przez wywieszenie ogłoszeń i przez tzw. kurendę – pisemną informację podawaną od domu do domu. Warto jednak zastanowić się nad namówieniem sołtyski lub sołtysa do osobistego odwiedzenia każdego domu. Wtedy wszyscy mieszkańcy i mieszkanki poczują się zaproszeni. Można też zaangażować do tego działania młodzież. Ogłoszenia dobrze jest powiesić w miejscach, w których często bywają mieszkańcy i mieszkanki – na przystanku autobusowym, w sklepie, przy kościele. Warto spotkać się z aktywnymi mieszkańcami i mieszkankami w Waszej miejscowości, radą sołecką i sołtysem lub sołtyską.

Krok 3. Poinformujcie mieszkańców o zebranych pomysłach i terminie zebrania wiejskiego

Po spotkaniu ważne jest, aby wszyscy mieszkańcy i mieszkanki sołectwa zostali poinformowani o zebranych pomysłach, o osobach odpowiedzialnych za przygotowanie kosztorysów przedsięwzięć, a także o terminie zebrania wiejskiego, na którym zapadną wiążące decyzje.

Treść zawiadomienia o spotkaniu określa statut sołectwa – są to zazwyczaj miejsce i termin zebrania wiejskiego oraz termin, w jakim zawiadomienie o zebraniu powinno dotrzeć do publicznej wiadomości. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby podawać większą liczbę informacji istotnych dla mieszkańców i mieszkanek.

Krok 4. Weźcie aktywny udział w zebraniu wiejskim

Zebranie wiejskie, na którym mieszkańcy podejmują decyzje o tym, co chcą sfinansować z funduszu sołeckiego, musi odbyć się do końca września. Do 30 września sołtysi i sołtyski mają czas na przekazanie do urzędów gmin uchwalonych wniosków o przeznaczeniu funduszu sołeckiego. Satysfakcjonujące i owocne zebranie wiejskie daje wszystkim mieszkańcom i mieszkankom realną możliwość udziału w podejmowaniu decyzji. Wymaga to ich możliwie licznego uczestnictwa i aktywnego udziału (propozycje mogą zgłaszać wszyscy mieszkańcy i mieszkanki sołectwa) oraz podsumowania zebrania konkretnymi postanowieniami.

W statucie sołectwa znajdziecie informacje o tym kiedy i w jaki sposób poinformować mieszkańców i mieszkanki o zebraniu wiejskim, kto powinien je prowadzić, a także ile osób powinno być obecnych, aby w pierwszym bądź drugim terminie zebranie było ważne. Jeśli chcecie wspierać mieszkańców i mieszkanki, warto abyście wcześniej zapoznali się z tym dokumentem – z pewnością jest on dostępny na stronach internetowych Urzędu Gminy.

Ważne: raz podjętej decyzji nie można już zmienić! Nie są władni zmienić jej ani mieszkańcy i mieszkanki, ani sołtys lub sołtyska, ani urzędniczki i urzędnicy gminni, ani radni i radne. Decyzja o przeznaczeniu funduszu sołeckiego jest dla wszystkich wiążąca.

Po zebraniu należy poinformować wszystkich mieszkańców i mieszkanki o tym, co się na nim wydarzyło i co zostało postanowione. Można np. nagrać przebieg zebrania i umieścić nagranie na stronie internetowej. Informacja o tym, co się wydarzyło, może zachęcić osoby, które nie uczestniczyły w zebraniu, do zaangażowania się w przyszłości. Dla osób, które były obecne na zebraniu, przedstawienie informacji podsumowującej może być sygnałem, że warto brać udział w zebraniach, ponieważ organizatorzy biorą odpowiedzialność za swoje słowa.

Krok 5. Monitorujcie realizację funduszu sołeckiego

Do 30 września sołtys lub sołtyska przekazuje uchwalony wniosek o fundusz sołecki do wójta, burmistrza lub prezydenta. Do obowiązków wójta, burmistrza lub prezydenta należy sprawdzenie wniosku pod względem formalnym. Kryteria poprawności wniosku określone są w ustawie o funduszu sołeckim. Jeśli wniosek spełnia kryteria formalne, przedsięwzięcia w nim ujęte wpisywane są do uchwały budżetowej.

Przedsięwzięcia z funduszu sołeckiego realizowane są w kolejnym roku kalendarzowym. Na wykonanie przedsięwzięć gmina ma cały rok. Warto na bieżąco śledzić jak Wasze pomysły są realizowane.

Pamiętajcie: gmina zobowiązana jest przedstawić na żądanie dokumenty potwierdzające wykonanie przedsięwzięć z funduszu sołeckiego oraz udzielić informacji o terminie ich wykonania!